Lý thuyết Sinh học 10 Bài 11 (Chân trời sáng tạo): Vận chuyển các chất qua màng sinh chất
Sinh học lớp 10 Bài 11: Vận chuyển các chất qua màng sinh chất
A. Lý thuyết Sinh học 10 Bài 11: Vận chuyển các chất qua màng sinh chất
I. Trao đổi chất ở tế bào
Bạn đang đọc: Lý thuyết Sinh học 10 Bài 11 (Chân trời sáng tạo): Vận chuyển các chất qua màng sinh chất
Tế bào luôn triển khai trao đổi chất để duy trì sự sống .
Trao đổi chất ở tế bào thực ra là tập hợp các phản ứng hóa học diễn ra trong tế bào và trao đổi chất giữa tế bào với môi trường tự nhiên .
Gồm 2 mặt là đồng điệu và dị hóa .
Quá trình trao đổi chất qua màng sinh chất là quy trình vận chuyển có tinh lọc các chất giữa tế bào và thiên nhiên và môi trường, gồm 3 hình thức : vận chuyển dữ thế chủ động, vận chuyển thụ động và xuất – nhập bào .
II. Sự vận chuyển các chất qua màng sinh chất
1. Vận chuyển thụ động
Qua hai con đường : khuếch tán trực tiếp qua lớp phospholipid kép ( khuếch tán đơn thuần ) và khuếch tán nhờ cac kênh protein trên màng ( khuếch tán tăng cường ) .
Nước được thẩm thấu qua màng nhờ kênh protein đặc biệt quan trọng tên aquaporin .
Nói chung, vận chuyển thụ động là sự khuếch tán các chất từ nơi có nồng độ chất tan cao đến nơi có nồng độ chất tan thấp ( xuôi chiều gradient nồng độ ) và không tiêu tốn nguồn năng lượng của tế bào .
Tốc độ vận chuyển thụ động các chất qua màng phụ thuộc vào vào : nhiệt độ, nồng độ chất tan, số lượng kênh protein … Trong đó, nồng độ chất tan đóng vai trò quan trọng nhất .
Dựa vào sự chênh lệch nồng độ chất tan của thiên nhiên và môi trường với trong tế bào, người ta chia môi trường tự nhiên thành 3 loại : ưu trương, nhược trương và đẳng trương .
2. Vận chuyển chủ động
Là kiểu vận chuyển qua màng từ nơi có nồng độ chất tan thấp tới nơi có nồng độ chất tan cao ( ngược chiều gradient nồng độ ) và cần tiêu tốn nguồn năng lượng .
Các phân tử được vận chuyển qua bơm protein, muốn bơm hoạt động giải trí, tế bào phải phân phối cho nó ATP .
Vận chuyển dữ thế chủ động giúp tế bào lấy được các chất thiết yếu ngay cả khi chúng có nồng độ thấp hơn bên trong tế bào .
3. Xuất bào và nhập bào
Là hình thức vận chuyển các đại phân tử như protein, đường đa, DNA, … không hề đi qua protein xuyên màng. Tế bào vận chuyển các chất này trải qua sự biến dạng của màng sinh chất .
Thực bào thường thấy ở vi khuẩn, trùng roi, amip … hay các tế bào bạch cầu thực bào vật lạ, hoặc ở các tế bào niêm mạc ruột hấp thụ các chất dinh dưỡng nhờ ẩm bào.
Sơ đồ tư duy trao đổi chất qua màng sinh chất:
Source: https://suachuatulanh.edu.vn
Category : Dịch Vụ Khác
