Kiến trúc – Wikipedia tiếng Việt

Kiến trúc là một ngành nghệ thuật và khoa học về tổ chức sắp xếp không gian, lập hồ sơ thiết kế các công trình kiến trúc. Kiến trúc sư với kiến thức chuyên ngành kiến trúc, ngoài công tác thiết kế công trình có thể tham gia vào rất nhiều các lĩnh vực thiết kế quản lý khác, như quy hoạch đô thị, thiết kế đô thị, thiết kế cảnh quan, quản lý đô thị, quản lý giám sát dự án, thiết kế nội thất, thiết kế đồ họa hay thiết kế tạo dáng công nghiệp.

Từ những vật tư sẵn có, những tri thức khoa học, kinh nghiệm tay nghề, nhu yếu thực tiễn, ý niệm về ý nghĩa và giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật của những hình thức kiến trúc, mỗi nền văn hóa truyền thống thường để lại hàng loạt những khu công trình kiến trúc có chung những phong thái kiến trúc riêng, đặc trưng cho những thời kỳ lịch sử dân tộc .

Kiến trúc hiện đại đi theo xu hướng tôn sùng công nghệ và vật liệu mới, công năng sử dụng, và năng lực sáng tạo cá nhân, do đó các công trình kiến trúc hiện đại thường không có nhiều liên hệ đến văn hóa bản địa.

Bạn đang đọc: Kiến trúc – Wikipedia tiếng Việt

Sự khô cứng, vô tính của kiến trúc tân tiến bị phê phán can đảm và mạnh mẽ trong những năm 1970 khiến trào lưu kiến trúc hậu hiện đại sinh ra. Công nghệ và vật tư mới vẫn được vận dụng can đảm và mạnh mẽ trong kiến trúc hậu hiện đại, mà vận dụng chúng một cách khôn ngoan đầy cảm hứng hơn, nhằm mục đích nhấn mạnh vấn đề những đặc trưng của khu công trình và mối liên hệ của khu công trình đến khung cảnh tự nhiên văn hóa truyền thống xã hội xung quanh và là một trong những mô hình nằm trong 7 mô hình nghệ thuật và thẩm mỹ cơ bản

Lịch sử kiến trúc[sửa|sửa mã nguồn]

Dolmen ở Bỉ
Stonehenge ở England

Bắt đầu buổi bình minh của lịch sử loài người, đứng trước nhu cầu tự bảo vệ mình trước các tác động thiên nhiên thời tiết, con người tiền sử đã phải tạo nên những dạng thức kiến trúc đầu tiên để tồn tại. Như vậy, kiến trúc trước tiên được nảy sinh từ trên nhu cầu công năng sử dụng của con người. Trong lịch sử kiến trúc châu Âu, giả thuyết về nguồn gốc của kiến trúc được Vitruvius đề cập đến trong tác phẩm Mười cuốn sách viết về kiến trúc. Theo đó, túp lều nguyên thủy được xem là điểm khởi thủy cho mọi dạng thức của kiến trúc sau này.

Các dạng thức cột trong kiến trúc phương Tây
Vào thời kỳ đồ đá mới, con người đã thiết kế xây dựng những tường thành bền vững và kiên cố để tự bảo vệ, ví dụ như bức tường thành bằng đá nổi tiếng được tìm thấy ở Jericho, có niên đại kiến thiết xây dựng vào năm 8000 trước Công nguyên. Người ta cũng đã khai thác được một cụm quần cư gồm những nhà tròn kiến thiết xây dựng bằng những tảng đá chồng xếp lên nhau ở làng Skara Brae ở Scotland .Vào thời đại đồ đồng, những mô hình kiến trúc tiên phong đã sinh ra. Đó là những mô hình sau đây :

• Phòng đá (Dolmen)
• Cột đá (Menhir hay Monolith)
• Lan can đá (Cromlech)
• Hình thức sơ khởi của đền thờ.

Kiến trúc và Xây dựng[sửa|sửa mã nguồn]

Các phong thái kiến trúc phương Tây nổi tiếng[sửa|sửa mã nguồn]

Đấu trường ở Roma, Ý, phong cách kiến trúc Roman
Đấu trường Coloseum, Ý
Lịch sử kiến trúc đã trải qua nhiều quy trình tiến độ với những phong thái khác nhau. Lịch sử kiến trúc châu Âu, nếu phân loại theo những quá trình lịch sử dân tộc, người ta có những dòng kiến trúc chính :

Kiến trúc Á Đông[sửa|sửa mã nguồn]

Kiến trúc truyền thống lịch sử Á Đông phần nhiều bị ảnh hưởng tác động bởi phong thái kiến trúc Trung Quốc. Các khu công trình kiến trúc Á Đông truyền thống cuội nguồn thường sử dụng gỗ làm vật tư chính để thiết kế xây dựng hệ cấu trúc chịu lực cho khu công trình và dùng sức nặng từ mái ngói của khu công trình để tạo sự chắc như đinh. Tại từng vương quốc và từng thời kỳ mà phong thái kiến trúc có sự đổi khác nhất định. Trong thời kỳ tân tiến, kiến trúc Á Đông đã ít sử dụng gỗ hơn và gia nhập nhiều tác động ảnh hưởng từ kiến trúc phương Tây cũng như phong thái kiến trúc tân tiến trên toàn quốc tế để dùng trong đời sống thường nhật. Tuy nhiên những vương quốc như Trung Quốc và Nhật Bản vẫn bảo lưu được rất nhiều những khu công trình kiến trúc đặc sặc mang phong thái truyền thống cuội nguồn Á Đông .

• Phong cách kiến trúc Á Đông truyền thống
• Vạn Lý Trường Thành Trung Quốc
• Tử Cấm Thành Trung Quốc
• Tháp Phật thời Tống-Liêu Trung Quốc
• Lâu đài Himeji Nhật Bản
• 

  Chùa Todaiji Nhật Bản

  Xem thêm: Dọn Nhà Đón Tết Đúng Cách Theo Phong Thủy | Công Ty Phương Đông

• Phong cách kiến trúc Á Đông hiện đại
• Lăng Tôn Trung Sơn
• Nhà Xanh Nước Hàn
• Biwako Otsukan, Nhật Bản
• Bảo tàng Yuzhno-Sakhalinsk Nga
• Nhà thờ Makiki Hawaii

Kiến trúc Nước Ta[sửa|sửa mã nguồn]

Kiến trúc Nước Ta hoàn toàn có thể chia ra làm những tiến trình loại điển hình nổi bật sau đây :

Kiến trúc cổ Nước Ta[sửa|sửa mã nguồn]

Mô hình tháp thời Lý
Kiến trúc truyền thống Nước Ta mang phong thái kiến trúc Á Đông, phần lớn sử dụng cấu trúc khung gỗ như nhà gỗ truyền thống cuội nguồn Nước Ta phối hợp với những vật tư hỗ trợ khác như gạch, đá, ngói, đất, rơm, tre …. Những khu công trình kiến trúc cổ còn sống sót ở Nước Ta hầu hết được kiến thiết xây dựng từ thời Lê Trung Hưng và thời Nguyễn ( thế kỷ 17-19 ). Những gì còn sót lại của kiến trúc cổ Nước Ta không thực sự sống sót những khu công trình có kích cỡ lớn như ở những vương quốc khác. Tuy nhiên, qua những điều tra và nghiên cứu khảo cổ khu Hoàng Thành Thăng Long mới gần đây, nền móng của nhiều kiến trúc đồ sộ đã được phát hiện, đặc biệt quan trọng là nền móng của những khu công trình thiết kế xây dựng vào thời Lý .
Gác chuông chùa Keo
Đơn cử như 1 kiến trúc thời Lý có diện tích quy hoạnh rất lớn khoảng chừng trên 2.280 mét vuông, rộng 38,0 m và dài trên 60,0 m đã được phát lộ từ lòng đất khu di tích lịch sử Hoàng thành Thăng Long, theo tác dụng điều tra và nghiên cứu của viện nghiên cứu và điều tra kinh thành. Nếu đo lường và thống kê này là đúng chuẩn và nếu so sánh về quy mô, diện tích quy hoạnh với kiến trúc chùa Todai ở Nara, là một trong những ngôi chùa truyền kiếp và cổ kính nhất Nhật Bản, được kiến thiết xây dựng từ năm 743, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể thấy kiến trúc này là một khu công trình kiến trúc rất hoành tráng và rực rỡ. Bởi như ta biết, Todai là ngôi chùa bằng gỗ đã được xếp vào loại di sản kiến trúc gỗ lớn nhất quốc tế. Mặt bằng ngôi chùa này có diện tích quy hoạnh 2.850 mét vuông, rộng 50,0 m, dài 57,0 m. Điều đặc biệt quan trọng chú ý quan tâm là, trụ móng sỏi của những chân tảng kê cột của kiến trúc này có size rất lớn, trung bình 1,90 m x 1,90 m, có móng trụ lớn hơn 2,0 m, cho thấy những chân tảng đá ở đây có kích cỡ rất lớn và tương ứng với nó là mạng lưới hệ thống cột gỗ cũng rất to lớn. Mặc dù chưa xuất lộ hết, phần nền móng của kiến trúc còn đang liên tục lan rộng ra ra 3 bên ( phía Đông, phía Tây và phía Nam ) nhưng dựa vào quy luật phân bổ những móng trụ, địa thế căn cứ vào gian TT đã được xác lập cho thấy, đây là khu công trình kiến trúc gỗ đồ sộ, có quy mô rất to lớn. Đồng thời, với quy mô và mạng lưới hệ thống trụ móng to lớn, kiến trúc này chắc như đinh sẽ thuộc loại kiến trúc có nhiều tầng. [ 1 ]
Ngọ Môn Đại Nội Huế
Trong suốt lịch sử vẻ vang, 1 số ít khu công trình kiến trúc đồ sộ cũng từng được nhắc đến trong sử sách như Cửu Trùng Đài hay lầu Ngũ Long. Tuy nhiên kiến trúc truyền thống Nước Ta đã có nhiều đổi khác dưới từng thời kỳ và hoàn toàn có thể đã không bảo tồn và tiếp nối được những khu công trình tinh hoa nhất. Vì là một vương quốc liên tục trải qua nhiều cuộc cuộc chiến tranh trong lịch sử vẻ vang, nên kiến trúc cổ Nước Ta đã bị tàn phá rất nhiều. Với những gì còn lại, hoàn toàn có thể phân loại kiến trúc Nước Ta ra những khu công trình khuôn khổ theo :

• Chức năng sử dụng: kiến trúc cung điện, tôn giáo (đình, chùa, miếu thờ…), văn hóa (bia, đền…), nhà ở dân gian,…
• Vật liệu xây dựng thì cũng ít có tính cách lâu dài, chỉ trừ các công trình công cộng: gạch, đá, gỗ quý (thiết mộc)… mà đa số dùng các vật liệu địa phương sẵn có như lá, tranh, tre, gỗ đẽo, đá kê nền cột, đất sét nung hoặc không nung, bùn trộn rơm,…
• Kết cấu: khung sườn gỗ, mộng và lỗ mộng (không dùng đinh), vĩ kèo gỗ đòn tay, rui mè, đòn vong, cột kê tán (không móng, cừ…) tùy theo điều kiện địa lý mà có thể nhà kết cấu nâng sàn, nửa nhà sàn nửa nền đất, hay trên nền đất, nhưng thường không có lầu hay nhiều tầng. Mái nhà thường có độ dốc cao do hay dùng lá, tranh, ngói.
• Trang trí: công trình công cộng thì thường lợp ngói (hoàng cung, đình, miếu…), mái cong ở góc mái có trang trí đầu đao, rồng, cá,… chạm trổ hoa văn trang trí các đầu đà xà gồ gỗ, các hình tượng trang trí thường từ thú họ tứ linh (Long, Ly, Quy, Phượng) hay cọp, cá,…
• Thiết kế bình đồ: công trình công cộng như chùa, đình thường có bình đồ dùng theo chiết tự Hán như nội công ngoại quốc,… còn nhà ở thì thường là 3 gian, 2 chái, hình chữ đinh, nhà chính (nhà trên) và nhà phụ (nhà dưới) có sân nước (sân thiên tỉnh)… và thường không ngăn chia ra các phòng nhỏ như ở tây phương, 1 cửa chính và 1 cửa đi phụ và rất ít cửa sổ. Nhà ở miền Nam nhiều sông rạch nên phương tiện đi lại chính là xuồng nên công trình phụ như nhà để ghe xuồng thường ở mé sông (xẽo) hay ụ tàu, và phía ngoài nhà có chuồng trâu bò, còn kho lúa thì thường đặt trong nhà.Chùa cầu Hội An
• Vật lý kiến trúc: thông gió tự nhiên, tường và mái nhà thường trùm kín nhà do mưa rất nhiều, hơn nữa cửa đi và cửa sổ mở rất ít do an ninh ngừa trộm cắp nên chiếu sáng tự nhiên rất tối và kém sáng sủa, nhà ở thường hướng nam (đón gió nồm thổi mát vào mùa hè) và 2 chái phụ ở 2 đầu nhà sẽ là hướng đông tây chống hơi nóng mặt trời sáng và chiều. Trồng cây: trước nhà trồng cau (cau để đón gió nam mát) sau nhà trồng chuối (lá chuối ngăn bớt gió bấc lạnh mùa đông).

Kiến trúc thuộc địa[sửa|sửa mã nguồn]

Bảo tàng mỹ thuật Việt Nam, Hà Nội

Thể loại kiến trúc này được du nhập từ các nước phương Tây, cùng với sự xuất hiện của người Pháp tại Việt Nam vào cuối thế kỉ 19 đầu thế kỉ 20. Loại hình kiến trúc này phát triển song song với quá trình khai thác thuộc địa của người Pháp. Do đặc điểm của riêng của điều kiện địa lý, khí hậu khác biệt nên các phong cách kiến trúc châu Âu đã phải có những chuyển biến nhất định để hòa hợp với điều kiện Việt Nam.[2]

Xem thêm: Dọn Nhà Đón Tết Đúng Cách Theo Phong Thủy | Công Ty Phương Đông

Kiến trúc mới[sửa|sửa mã nguồn]

Thể loại kiến trúc này được hình thành từ giữa thế kỷ 20, sau khi nước Nước Ta thoát khỏi quy trình tiến độ thuộc địa của thực dân Pháp. Dựa trên điều kiện kèm theo lịch sử vẻ vang độc lạ, kiến trúc hai miền Nam và Bắc cũng phải chịu những tác động ảnh hưởng nhất định .

Kiến trúc đương đại[sửa|sửa mã nguồn]

Landmark 81 TP. Hồ Chí Minh
Cùng với sự tăng trưởng của kinh tế tài chính cũng như quy trình mở của hội nhập quốc tế sau quá trình Đổi mới và sự gia nhập nhiều luồng kiến trúc khác nhau vào Nước Ta đã hình thành nên một khuynh hướng kiến trúc mới. Vào quá trình của Open, phong thái kiến trúc này phần lớn mang tính lai tạp sao chép những đặc thù kiến trúc quốc tế còn mang tính hỗn loạn. Hiện nay, những kiến trúc sư Nước Ta vẫn đang lần tìm một con đường cho riêng họ .

Tuy nhiên, từ năm 2003 đến nay ( 2007 ) 1 số ít trào lưu kiến trúc mới theo phong thái tân tiến đã được hình thành. Tuy chưa rõ nét nhưng đã một phần biểu lộ được sự hội nhập với quốc tế của những kiến trúc sư Nước Ta. Bên cạnh những hình thức thường thấy ngoài đường phố, công suất sử dụng cũng được điều tra và nghiên cứu trang nghiêm hơn, tạo tiện lợi cho người sử dụng tốt hơn .

Source: https://suachuatulanh.edu.vn
Category : Nhà Cửa