Như nhiều dân tộc bản địa khác ở Tây Nguyên, người Ê-đê ở Đắk Lắk từ xưa đã dùng gỗ từ cây rừng để tạo ra nhiều đồ vật trong mái ấm gia đình như ghế kpan, giường phản, cột nhà, cầu thang, … Trước khi chặt hạ một cây rừng về sử dụng, họ thường làm lễ cúng để xin phép thần rừng và những thần quản lý cây. Đây là một tín ngưỡng mang ý nghĩa tâm linh, biểu lộ sự tôn trọng rừng cây của người Êđê .

Lễ vật được bày cách cây khoảng 10 mét, thầy cúng sẽ thực hiện nghi thức cúng trước mâm lễ vật.

Theo phong tục của người Ê-đê, trước khi chặt hạ một cây cổ thụ, gia chủ hoặc người trông coi rừng cây thường làm lễ cúng để xin thần linh phù hộ cho việc chặt hạ cây được bảo đảm an toàn, gỗ của cây thật đẹp để hoàn toàn có thể làm được nhiều đồ vật trong nhà. Trong lễ cúng, thầy cúng đại diện thay mặt gia chủ thực thi nghi thức cúng thần Rừng, thần Núi, thần Sông, xin những thần được cho phép gia chủ được đốn, hạ cây gỗ .
Với ý nghĩa này, để tái hiện nghi lễ của người Ê-đê, mới gần đây, Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk đã mời thầy cúng và những nghệ nhân làm lễ cúng trước khi chặt hạ cây long não cổ thụ bị chết trong khuôn viên Biệt Điện Bảo Đại thành phố Buôn Ma Thuột. Thầy cúng Aê Lê, ở buôn Ea Bông, xã Cư Êbur, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk cho biết, so với người Êđê, đây là việc làm biểu lộ sự tôn trọng những loài cây, bởi mỗi cây đều có thần linh quản lý, nên phải được sự được cho phép của những thần thì cây được chặt hạ mới có giá trị lâu bền .

Bạn đang đọc: Lễ cúng chặt hạ cây: Sự tôn trọng rừng cây của người Ê-đê

Mâm lễ vật trong lễ cúng chặt hạ cây.

Để triển khai lễ cúng, gia chủ chuẩn bị sẵn sàng một sạp nhỏ bằng tre để đựng lễ vật, một cột rượu ; một con heo đực, rượu cần, trầu cau, thuốc lá, cơm, gạo, đèn cầy, … Cạnh mâm lễ, người ta cắm một cành xoan, rồi treo lên đó chiếc vòng đồng và một miếng bông biểu lộ sự rất linh nơi thần linh trú ngụ .
Khi tiếng chiêng vang lên, thầy cúng khởi đầu làm lễ, khấn gọi những vị thần về chứng giám cho việc xin đốn, chặt cây của gia chủ. Lời khấn có đoạn : ” Hỡi những thần linh quản lý rẫy nương, thần linh ở gần buôn làng, cây cổ thụ này gốc nó bên bờ sông, thân nó nơi thung lũng. Sau này khi chặt hạ cho nó mang điều an lành cho con người, không gây sự chết chóc, tang thương. Nên ngày hôm nay gia chủ làm lễ cúng bằng con heo để những thần cùng chứng giám, cùng phù hộ cho gia chủ ngủ gặp nhiều suôn sẻ, không mang điều xấu, phù hộ cho điều tốt điều lành. Để sau này cây này muốn làm giường gia chủ, ghế kpan. Đến khi thành giường ghế rồi mong thần cây vẫn phù hộ cho gia chủ được bình an ” .

Thầy cúng khấn mời các thần về dự lễ.

Tiếp đó, thầy cúng đi vòng quanh gốc cây, bôi huyết heo và rải chén gạo với ý nghĩa cầu mong sự bình an, thân cây đổ đúng hướng. Đồng thời khấn và đeo vòng đồng cho gia chủ, cầu mong những điều tốt đẹp sẽ đến với gia chủ .

Tham gia nghi lễ cúng hạ cây long não hơn 100 tuổi tại Biệt điện Bảo Đại ở thành phố Buôn Ma Thuột, ông Y Thái Êban cảm thấy rất vui mừng. Vì lâu lắm rồi, ông mới chứng kiến nghi lễ này. Việc tái hiện nguyên bản nghi lễ  rất có ý nghĩa, nhằm lưu giữ và truyền lại cho các thế hệ tiếp theo.

Xem thêm: Thuê Giúp Việc Nhà Theo Giờ Quận Tân Phú Ở Đâu Uy Tín? – bTaskee

Thầy cúng rót rượu và rải chén gạo quanh gốc cây.

Ông Y Chen Niê, cán bộ Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk, cho biết trong lễ cúng chặt hạ cây, người Ê-đê còn phân biệt nghi thức chặt hạ đối với cây sống và cây chết. Theo quan niệm của bà con, một cây cổ thụ không may chết đi sẽ mang những điềm không may mắn, do đó cần phải cúng trước khi chặt hạ để ngăn chặn không lây lan sang những cây khác, nhằm bảo vệ rừng cây được phát triển bền vững.

Theo phong tục của người Ê-đê thì so với những cây mang điềm xấu thì sẽ có những nghi lễ khác nhau và so với những cây có điềm tốt thì cũng có nghi lễ khác. Ví dụ như so với cây bị chết thì người dân làm lễ để xua đuổi tà ma, điềm xấu và chặt hạ cây, đồng thời cầu mong cho gia chủ hay người chăm nom cây đó được khỏe mạnh, như mong muốn .

Thầy cúng khấn và đeo vòng đồng vào tay gia chủ (người trông coi rừng cây) để cầu mong sức khỏe và may mắn.

Trong ngày diễn ra lễ cúng, mọi người trong buôn sẽ không vào rừng. Gia chủ dành nguyên ngày để vui với cây, trước khi cây bị chặt hạ. Việc chặt hạ cây sẽ được tiến hành sau lễ cúng một ngày. Khi nhát rìu đầu tiên được bổ vào gốc cây không bị rớt xuống, có nghĩa là thần linh đã đồng ý. 

Lễ cúng chặt hạ cây là phong tục tốt đẹp của người Ê-đê, có ý nghĩa giáo dục mọi người gìn giữ, bảo vệ môi trường thiên nhiên, sống hòa hợp với rừng và có ý thức bảo vệ rừng./.

Xem thêm: Cách dọn dẹp vệ sinh nhà mới xây – Mẹo hay cần lưu ý – Vệ sinh Anh Thư

Lễ cúng cầu mưa của người Ê-đê ở Đắk Lắk

VOV.VN – Theo truyền thống cuội nguồn, hàng năm vào mùa rẫy mới, sau khi đã dọn sạch rẫy, chỉ chờ mưa xuống là gieo hạt, người Êđê thường tổ chức triển khai lễ cúng cầu mưa .

Xem lễ cúng cây nêu cầu an của đồng bào Ê Đê tại Hà Nội

VOV.VN – Đối với dân tộc bản địa Tây Nguyên nói chung, đồng bào Ê Đê nói riêng, cây nêu mang ý nghĩa vô cùng quan trọng, không hề thiếu trong những nghi lễ truyền thống lịch sử .

Source: https://suachuatulanh.edu.vn
Category : Nhà Cửa