Hở van tim: Nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị và phòng ngừa
Bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới, trong đó bệnh lý hở van tim rất phổ biến trong các bệnh lý về tim mạch hiện nay. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, bệnh có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm và thậm chí có thể tử vong.
Hệ thống van tim có cấu trúc gồm van 2 lá, van 3 lá, van động mạch chủ, van động mạch phổi. Các van tim có vai trò điều hướng dòng chảy của máu ra – vào tim theo nguyên tắc một chiều. Cụ thể, khi máu từ buồng tâm nhĩ chảy xuống buồng tâm thất thì van 2 lá và van 3 lá sẽ mở ra, khi đó van động mạch phổi và van động mạch chủ sẽ đóng lại. Khi máu được bơm từ buồng tâm thất lên phổi và mạng lưới hệ thống tuần hoàn thì hai van động mạch phổi, van động mạch chủ mở còn van 2 lá và van 3 lá đóng lại, ngăn không cho máu trào ngược vào 2 buồng tâm nhĩ.
Bệnh van tim là bệnh lý xảy ra khi một hoặc nhiều van tim gặp vấn đề về mặt chức năng, không thực hiện tốt chức năng đóng – mở, ảnh hưởng khả năng điều hướng máu lưu thông theo một chiều. Có hai dạng tình trạng bất thường ở van tim thường gặp nhất là hở và hẹp van tim.
Hở van tim là gì?
Bệnh hở van tim là tình trạng các van tim đóng lại không kín, khiến dòng máu trào ngược trở lại buồng tim mỗi khi tim co bóp. Do đó, tim phải làm việc nhiều hơn để bù đắp khối lượng máu bị thiếu do trào ngược. Bệnh được chia thành 4 loại, tương ứng với 4 van tim:
- Hở van 2 lá: máu trào ngược từ tâm thất trái về tâm nhĩ trái.
- Hở van 3 lá: máu trào ngược từ tâm thất phải về tâm nhĩ phải.
- Hở van động mạch chủ: máu trào ngược từ động mạch chủ về tâm thất trái.
- Hở van động mạch phổi: máu trào ngược từ động mạch phổi về tâm thất phải.
Với mỗi dạng hở van tim sẽ kèm theo 4 mức độ hở van 1/4, hở van 2/4, 3/4 và 4/4. Mức độ hở 4/4 là nặng nhất, kèm theo nhiều biến chứng nguy hiểm với sức khỏe của người bệnh. (1)
Nguyên nhân gây ra hiện tượng hở van tim
Các tổn thương khiến van tim bị hở hoàn toàn có thể chia làm hai nhóm là nguyên do bẩm sinh và nhóm nguyên do do người bệnh có những bệnh lý mắc phải. ( 2 )
- Nguyên nhân bẩm sinh: Thường gặp do bất thường cấu trúc van động mạch chủ, van hai lá.
- Nguyên nhân bệnh lý:
- Bệnh lý van tim mắc phải do hậu thấp: Tình trạng này xảy ra sau khi bị thấp khớp. Đây cũng là dạng van tim hở chiếm tỷ lệ cao nhất ở Việt Nam và những nước đang phát triển.
- Bệnh lý van tim mắc phải do thoái hóa: Nguyên nhân có thể do quá trình thoái hóa của tuổi già, van dày vôi hóa, đóng không kín.
- Hở van tim do nhồi máu cơ tim, cơ tim giãn nở, phình/tách động mạch chủ, viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn,…
- Hở van hai lá do sa van, đứt dây chằng van hai lá,…
Các dấu hiệu thường thấy của hở van tim
Bệnh hở van tim có triệu chứng khá phong phú, phụ thuộc vào vào mức độ hở của van tim. Với hở van mức độ 1/4, người bệnh gần như không có triệu chứng, rất khó phát hiện. Vì vậy, thực trạng này còn gọi là hở van sinh lý, thường ít gây ảnh hưởng tác động tới sức khỏe thể chất. Từ hở van mức độ 2/4 thì người bệnh hoàn toàn có thể gặp những triệu chứng như :
- Khó thở, đặc biệt là khi nằm hay hoạt động mạnh, có thể có cơn khó thở về đêm.
- Mệt mỏi kéo dài liên tục ngay cả khi không hoạt động (giảm khả năng gắng sức).
- Tim đập nhanh, đánh trống ngực liên tục ngay cả khi không hoạt động.
- Ho khan, nhất là về đêm.
- Không nằm thấp đầu được.
- Choáng ngất.
- Phù mắt cá chân hoặc bàn chân.
Hở van tim có nguy hiểm không?
Bệnh hở van tim nói riêng và các bệnh ở tim mạch nhìn chung đều gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh. Những biến chứng phổ biến của bệnh rất đa dạng, phổ biến là các biến chứng liên quan tới chức năng hoạt động của tim, bên cạnh đó van tim bị hở cũng có thể làm suy giảm chức năng của nhiều cơ quan khác.
- Suy tim: Đây là biến chứng thường gặp ở bệnh nhân có van tim bất thường do tim phải hoạt động nhiều hơn để bù đắp lượng máu bị thiếu hụt. Lâu ngày, buồng tim bị giãn và dẫn đến suy tim.
- Rối loạn nhịp tim: Đây là tình trạng nhịp tim đập bất thường, khi quá nhanh (tần số >100 lần/phút) hoặc quá chậm (tần số < 60 lần/phút), nhịp tim không đều hoặc lúc nhanh lúc chậm. Rối loạn nhịp tim là nguyên nhân của 80% trường hợp đột tử.
- Viêm nội tâm mạc nhiễm trùng: biến chứng thường gặp ở hở van động mạch chủ, tình trạng này xảy ra do dòng máu phụt ngược từ động mạch chủ về thất trái, dễ gây tổn thương lớp nội mạc tim. Khu vực này lại là nơi vi khuẩn dễ dàng bám dính, gây nhiễm trùng hay áp-xe.
- Đột quỵ: Người bệnh hở van tim gặp phải các biến chứng suy tim, giãn buồng tim, rối loạn nhịp tim sẽ tạo điều kiện hình thành các cục máu đông đi đến não, gây ra tai biến mạch máu não (đột quỵ).
Các phương thức chẩn đoán
Để chẩn đoán thực trạng hở van tim, tất cả chúng ta cần thăm khám lâm sàng và chỉ định cận lâm sàng tương thích. Triệu chứng lâm sàng có tín hiệu bộc lộ của bệnh lý ( khó thở, tức ngực, choáng ngất … ), tiền sử bệnh lý gợi ý nguyên do ( bẩm sinh, nhồi máu cơ tim, chấn thương, … ), khám tim bằng ống nghe tim. Ở người bị hở van tim, khi nghe tim thường nghe có tiếng thổi do dòng máu phụt ngược không bình thường trong tim. 
Để bổ trợ tính đúng chuẩn cho những Tóm lại lâm sàng, những bác sĩ thường chỉ định thêm những phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng như sau :
- Điện tâm đồ: Phương pháp chẩn đoán này có thể cho thấy các biểu hiện không đặc hiệu như dày nhĩ trái, dày thất trái, rung nhĩ,…
- Chụp X-quang ngực: Có thể thấy hình ảnh bóng tim to, phù kẽ, phù phế nang thường gặp khi hở van cấp tính hoặc khi suy tim nặng.
- Siêu âm Doppler tim: Là phương pháp quan trọng nhất trong chẩn đoán chính xác tình trạng hở van tim, giúp xác định và đánh giá mức độ hở van, ảnh hưởng của bệnh tới các chức năng của tim. Phương pháp này cũng có thể giúp phát hiện các bệnh lý tim mạch khác của thai nhi.
- Thông tim và chụp mạch: Phương pháp chẩn đoán này thường chỉ được áp dụng khi các phương pháp cận lâm sàng khác không thể kết luận được về mức độ hở của van tim, đánh giá chức năng tim hoặc khi dự định phẫu thuật.
Ngoài ra, còn có một số ít xét nghiệm cận lâm sàng khác như : Chụp cộng hưởng từ, chụp CT scanner, xét nghiệm huyết học và sinh hóa máu … Tùy vào thực trạng của từng người bệnh, những bác sĩ sẽ có chỉ định đơn cử để củng cố tính đúng chuẩn của những chẩn đoán bệnh.
Điều trị hở van tim như thế nào?
Tùy vào nguyên nhân gây bệnh cũng như diễn tiến của bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp đối với từng trường hợp bệnh. Thông thường, ở mức độ hở van 1/4 và triệu chứng rất nhẹ thì chưa cần thiết can thiệp điều trị.
Mức độ hở van 2/4 vẫn được nhìn nhận là mức độ nhẹ, nhưng nếu có triệu chứng, những bác sẽ chỉ định sử dụng 1 số ít loại thuốc như thuốc lợi tiểu ( furosemide, spironolactone ), thuốc làm giảm hậu gánh, thuốc giãn mạch nhóm nitrate, nhóm thuốc chống đông máu, thuốc chẹn beta giao cảm … Nếu van tim bị hở từ 2/4 trở lên, người bệnh cần triển khai kiểm tra sớm để xác lập nguyên do nhằm mục đích đưa ra phác đồ điều trị tương thích. Trường hợp van hở 3/4 trở lên, người bệnh phải điều trị tích cực, theo dõi sát sao. Trong những trường hợp hở van tim nặng ( 3,5 / 4 trở lên ), bác sĩ sẽ quyết định hành động lựa chọn chiêu thức phẫu thuật tim mở hay can thiệp tim qua da dựa trên mức độ tổn thương van. Trong đó, phẫu thuật tim mở thường được vận dụng với trường hợp van tim cần thay thế sửa chữa, chiêu thức can thiệp qua da hoàn toàn có thể vận dụng trong 1 số ít trường hợp ( sửa van hai lá qua đường ống thông – Mitra clip ). ( 3 ) 
Hở van tim hoàn toàn có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hại, thế cho nên người bệnh khi đã phát hiện bệnh cần chú ý quan tâm tuân thủ phác đồ điều trị từ bác sĩ, sử dụng thuốc theo đơn để trấn áp những triệu chứng của bệnh, tái khám định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ. Người bệnh cũng được khuyến nghị nên kiểm tra huyết áp tiếp tục và phải điều trị tăng huyết áp ( nếu có ) vì huyết áp cao sẽ khiến tim phải hoạt động giải trí nhiều hơn. Bên cạnh đó, người mắc bệnh van tim cần chú ý quan tâm triển khai chính sách ăn nhạt, ít muối, ít chất béo và kiểm tra nồng độ mỡ trong máu liên tục để phòng ngừa bệnh mạch vành ; không nên uống cafe. Việc sử dụng đồ uống có cồn nên được hạn chế vì hoàn toàn có thể làm tăng mức độ nghiêm trọng của thực trạng rối loạn nhịp ( nếu có ). Người bệnh hở van tin cũng cần chú ý quan tâm trấn áp cân nặng, tránh tăng cân, béo phì nhằm mục đích làm giảm áp lực đè nén lên tim.
Hở van tim sống được bao lâu?
Tiên lượng sống của bệnh nhờ vào vào rất nhiều yếu tố như mức độ hở van, loại van bị hở, thời gian phát hiện bệnh, thực trạng bệnh nền cũng như chiêu thức điều trị. Trong phần nhiều những trường hợp, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ cho hiệu suất cao tốt, giúp lê dài tuổi thọ cho người bệnh. Người bệnh hở van tim 2 lá hay hở van động mạch chủ thường gặp nhiều biến chứng nghiêm trọng và có tiên lượng xấu hơn so với hai loại hở van còn lại. Bệnh hở van tim ở người cao tuổi có mắc kèm theo những bệnh lý nền như tăng huyết áp, bệnh mạch vành, tiểu đường, suy tim … có tiên lượng sống thấp hơn những người chỉ bị hở van đơn thuần. Kết quả của 1 số ít khảo sát cho thấy, bệnh hở van 2 lá có kèm bệnh mạch vành sau 5 năm theo dõi có tỷ suất tử trận lên tới 62 %. Khi người bệnh được chẩn đoán sớm, van tim chưa bị hở nhiều, ít biến chứng, hiệu suất cao điều trị và thời cơ lê dài tuổi thọ sẽ cao hơn so với khi phát hiện ở quá trình hở nặng. Khi những lá van đã bị hư hỏng nghiêm trọng, rủi ro tiềm ẩn đột tử hoàn toàn có thể Open bất kể khi nào. Do đó, khi người bệnh đã được chẩn đoán van tim bị hở ở mức độ bệnh lý ( hở van mức độ vừa đến nhiều ), người bệnh cần chú ý quan tâm theo dõi và tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ. Cho đến nay, thay / sửa van tim là giải pháp duy nhất giúp xử lý triệt để tổn thương của van tim. Dù vậy, giải pháp này vẫn sống sót 1 số ít điểm yếu kém và rủi ro đáng tiếc nhất định nhưng những thống kê cho thấy thay / sửa van tim giúp cải tổ rõ ràng tuổi thọ cho bệnh nhân. 
Phòng ngừa sớm hở van tim như thế nào?
Mặc dù y học ngày càng phát triển nhưng cho tới hiện tại, vẫn chưa có phương pháp điều trị triệt để giúp khôi phục chức năng ban đầu của van tim đã bị hở ngoài phương pháp thay/sửa van tim. Trong khi đó phương pháp này cũng tiềm ẩn những nguy cơ nhất định. Do đó, vai trò của việc phòng bệnh càng quan trọng hơn. Những lưu ý dưới đây cũng có thể áp dụng với người mắc bệnh hở van tim, hỗ trợ hiệu quả điều trị.
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ vitamin, các dưỡng chất cần thiết từ rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt… để giúp tăng cường đề kháng. Hạn chế tối đa các thực phẩm chứa quá nhiều dầu mỡ, nhiều muối, nhiều đường, thực phẩm chế biến sẵn… để giúp có một trái tim khỏe mạnh.
- Cân bằng giữa nghỉ ngơi và làm việc để loại bỏ căng thẳng.
- Tăng cường vận động đều đặn, chú ý thực hiện hoạt động thể dục vừa sức.
- Duy trì cân nặng ổn định, tránh tình trạng béo phì.
- Hạn chế sử dụng thuốc lá, các chất kích thích, đồ uống có cồn như rượu, bia… Các yếu tố nguy cơ này không chỉ đe dọa sức khỏe tim mạch mà còn gây ảnh hưởng tới nhiều cơ quan chức năng khác.
Tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Trung tâm Tim mạch được góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng khang trang, quy tụ chuyên viên giàu kinh nghiệm tay nghề, update liên tục những phác đồ điều trị mới theo hướng dẫn từ những Thương Hội Tim mạch trong và ngoài nước. Thêm vào đó, mạng lưới hệ thống máy móc văn minh : máy chụp CT ứng dụng trí tuệ tự tạo, máy chụp cộng hưởng từ ; máy siêu âm tim, siêu âm mạch máu ( động mạch cảnh, mạch máu ngoại biên … ) thế hệ mới dựng hình ảnh 4D, mạng lưới hệ thống máy DSA chụp mạch vành 2 bình diện … giúp triển khai tầm soát, chẩn đoán nhanh gọn, đúng mực, hỗ trợ điều trị hiệu suất cao những bệnh tim mạch. Để đặt lịch khám và điều trị cùng những chuyên viên tại Trung tâm Tim mạch, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui vẻ liên hệ :
Bệnh hở van tim có thể gặp phải ở mọi độ tuổi, giới tính, bởi vậy, mọi người cần chủ động tầm soát định kỳ tối thiểu 6 tháng/lần để phát hiện sớm và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
Source: https://suachuatulanh.edu.vn
Category : Tư Vấn Hỗ Trợ
