Sinh học 10 Bài 31: Virut gây bệnh, ứng dụng của virut trong thực tiễn
A. Lý thuyết
1.1. Các virut kí sinh ở vi sinh vật, thực vật và côn trùng
a. Virut kí sinh ở vi sinh vật ( phagơ )
– Có khoảng 3000 loài
+ Ký sinh:
- Ở vi sinh vật nhân sơ ( vi trùng, xạ khuẩn )
- Ở sinh vật nhân thực ( nấm men, nấm sợi )
+ Gây thiệt hại cho ngành công nghiệp: sản xuất thuốc kháng sinh, mì chính, thuốc trừ sâu sinh học…
+ Ví dụ: Phago T4 kí sinh trong vi sinh vật
Phage T4 kí sinh trong vi sinh vậtb. Virut ký sinh ở thực vật .
– Có khoảng 1000 loài. Đa số các virut có bộ gen là ARN mạch đơn.
– Quá trình xâm nhập của virut vào thực vật:
- Virut không tự xâm nhập được vào tế bào thực vật .
- Đa số virut xâm nhập vào tế bào thực vật nhờ côn trùng .
- Một số virut xâm nhập qua vết xây sát, qua hạt phấn hoặc phấn hoa, giun ăn rễ hoặc nấm kí sinh .
– Đặc điểm cây bị nhiễm virut :
- Sau khi nhân lên trong tế bào, virut lan sang những tế bào khác qua cầu sinh chất .
- Lá cây bị đốm vàng, đốm nâu, sọc hay vằn, lá xoăn, héo, vàng và rụng .
- Thân bị lùn hoặc còi cọc .
- Ví dụ : Biểu hiện của lá lan bị nhiễm virut Khảm thuốc lá và Mơ bị nhiễm virut Plum pox .
Lan bị nhiễm virut khảm thuốc lá
Mơ bị nhiễm virus Plum pox- Biện pháp khắc phục : Chọn giống cây sạch bệnh, vệ sinh đồng ruộng, tàn phá vật trung gian truyền bệnh …c. Virus ký sinh ở côn trùng- Đặc điểm :
- Virut sống sót trong côn trùng trước và sau khi gây nhiễm vào khung hình khác, khi đó côn trùng là ổ chứa .
- Có loại virut kí sinh ở côn trùng, có loại kí sinh xong chuyển dời sang động vật hoang dã có xương sống, virut hoàn toàn có thể có vỏ bọc được gọi là thể bọc .
– Tác hại: Khi côn trùng ăn lá cây chứa virut, chất kiềm trong ruột côn trùng phân giải thể bọc, giải phóng virut. Chúng xâm nhập vào tế bào ruột giữa hoặc theo dịch bạch huyết lan khắp cơ thể.
– Ví dụ Virut Zika và biểu hiện bệnh
Virut Zika và bộc lộ bệnh ở người- Biện pháp khắc phục : Vệ sinh đồng ruộng, hủy hoại vật trung gian truyền bệnh …
1.2. Ứng dụng của virus trong thực tiễn
a. Sản xuất những chế phẩm sinh học- Ứng dụng : sản xuất interferon, thuốc kháng sinh, vaccine …- Cơ sở khoa học :
- Phagơ có chứa đoạn gen không quan trọng hoàn toàn có thể cắt bỏ mà không liên đến quy trình nhân lên của chúng .
- Cắt bỏ gen của phagơ thay bằng gen mong ước .
- Dùng phagơ làm vật chuyển gen .
- Quy trình : Quy trình sản xuất IFN
Quy trình sản xuất IFNb. Trong nông nghiệp : thuốc trừ sâu từ virut- Sự lây nhiễm của virus vào côn trùng : ví dụ virus NPV
Sự lây nhiễm của virut NPV- Tính ưu việt của thuốc trừ sâu từ virut :
- Có tính đặc hiệu cao, chỉ gây hại cho 1 số ít sâu nhất định, không gây độc cho người và động vật hoang dã .
- Có năng lực sống sót lâu ngoài khung hình côn trùng .
- Dễ sản xuất, hiệu suất cao diệt sâu cao, giá tiền hạ .
B. TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK
Bài 1 trang 124 SGK Sinh lớp 10:
Phagơ gây thiệt hại cho ngành công nghiệp vi sinh vật như thế nào ?
Lời giải
– Phagơ là virut kí sinh trên vi sinh vật. Khi vi sinh vật bị nhiễm phagơ thì chúng sẽ chết rất nhanh, vận tốc Viral ra quần thể vi sinh vật cũng rất nhanh .
– Ngành công nghiệp vi sinh rất phong phú, gồm có nhiều ngành sản xuất khác nhau như ngành sản xuất chất kháng sinh, vitamin, axit hữu cơ, axit amin, thuốc trừ sâu sinh học …- Nếu trong quá trình sản xuất không bảo đảm an toàn, nhiễm phagơ thì vi sinh vật trong nồi lên men sẽ bị chết, phải hủy bỏ hàng loạt nồi men, gây thiệt hại rất lớn về kinh tế tài chính .
Bài 2 trang 124 SGK Sinh lớp 10:
Virut thực vật Viral theo con đường nào ?
Lời giải
– Thành tế bào thực vật được cấu trúc bởi xenlulozo rất vững chãi, virut thực vật không hề tự xâm nhập qua thành này .- Virut thực vật Viral nhờ côn trùng ( bọ tri, bọ rày … ), một số ít Viral qua phấn hoa, qua hạt, qua những vết trầy xước. Sau khi nhân lên trong tế bào, virut chuyền sang tế bào khác qua cầu sinh chất nối giữa những tế bào và cứ thế lan rộng ra .
Bài 3 trang 124 SGK Sinh lớp 10:
Hãy nêu vai trò của virut trong sản xuất những chế phẩm sinh học .
Lời giải
Virut mặc dù có nhiều mặt bất lợi nhưng cũng có các mặt tích cực, có vai trò trong sản xuất chế phẩm sinh học (interferon, insulin,…).
– Người ta triển khai gắn những gen mong ước vào hệ gen của virut, sau đó cấy virut vào nấm men hoặc vi trùng, sau đó nuôi trong nồi lên men .- Nhờ đặc tính tổng hợp nên khung hình mới nhờ vào hệ gen của mình và lấy nguyên vật liệu từ tế bào chủ, thời hạn sinh trưởng ngắn, đời sống kí sinh bắt buộc của virut mà con người sẽ thu được những chế phẩm sinh học trong thời hạn ngắn và số lượng lớn .- Nhờ đó sẽ phân phối đủ lượng chế phẩm sinh học thiết yếu, giá tiền phải chăng .
Source: https://suachuatulanh.edu.vn
Category : Nhà Cửa
