Bánh áp chao ngày đông Xứ Lạng

24/04/2023 admin

– Nhắc đến Lạng Sơn là nhắc đến đặc sản vịt quay, lợn quay lá mác mật…  Biến tấu từ món vịt trứ danh, bánh áp chao là “món ăn vỉa hè” bình dị, khiến du khách ấm lòng ngày đông lạnh giá giữa phố phường Lạng Sơn tấp nập.

Món bánh này được người Lạng Sơn lý giải nhiều cách khác nhau. Ông Hoàng Văn Páo, quản trị Hội Di sản Văn hóa tỉnh Lạng Sơn cho biết : Món ăn nguồn gốc từ Trung Quốc, khi gia nhập vào Nước Ta phối hợp với khẩu vị của người Việt, đã được người Tày, Nùng xưa chế biến thành một thứ quà rực rỡ của Xứ Lạng. Nói về tên gọi tất cả chúng ta hoàn toàn có thể hiểu là người Tày, Nùng xưa đặt theo cách làm bánh nặn rồi đem chao, hoặc là phiên âm của từ vịt chao .


Món bánh áp chao 

Qua tìm hiểu và được một số người dân thành phố Lạng Sơn giới thiệu, chúng tôi dừng chân tại quán bánh áp chao Xuân Sửu trên đường Thân Thừa Quý, phường Vĩnh Trại, thành phố Lạng Sơn.

Chị Nguyễn Thị Hường chủ shop áp chao Xuân Sửu vừa làm bánh, vừa san sẻ : Gia đình tôi bán áp chao đã được hơn 30 năm. Mỗi quy trình làm bánh lại yên cầu độ tỉ mỉ 1 cách khác nhau. Mỗi mái ấm gia đình lại có công thức riêng để giữ chân người mua của mình. Đối với mái ấm gia đình tôi, vỏ bánh được làm bằng bột gạo nếp, gạo tẻ đem ngâm rồi xay ra, trộn 1 chút đỗ tương, khoai môn nạo. Khoai môn nạo là nguyên vật liệu không hề thiếu của bánh áp chao, nó tạo độ thơm cho bánh, cạnh bên đó tạo thêm độ mềm dẻo cho bánh. Vịt thì tôi chọn lấy phần thịt ức, ướp với gia vị bột canh, mì chính, bột nêm, húng lìu, muối tiêu … Gia đình tôi bán bánh quanh năm, nhưng thời gian đông khách nhất phải vào cuối thu đầu đông ( từ tháng 11 dương lịch năm trước đến tháng 3 dương lịch năm sau ) .

Thoạt nhìn, bánh áp chao gần giống bánh rán mặn, nhưng sự khác biệt thì ẩn giấu bên trong. Người làm bánh múc 1 muỗng lớn bột, đặt nhân thịt vịt vào giữa, bọc một lớp bột phía trên, thật nhanh tay để bột không chảy rồi thả cả muỗng bánh vào chảo ngập dầu. Tiếng xèo xèo vang lên vui tai, bánh từ từ phồng lên đẹp mắt. Bánh chín, người bán vớt từng chiếc ráo dầu, sau đó mới cắt miếng nhỏ vừa ăn. Bánh sắp lên đĩa vẫn thật nóng, ăn kèm với nước mắm chua ngọt ngâm nộm đu đủ xanh, thêm ít ớt, tiêu cay tê tê đầu lưỡi và bên cạnh là rau sống xanh mướt chống ngấy. Từng miếng bánh màu nâu vàng ruộm, cắn bên ngoài giòn tan, bên trong thơm thơm dẻo dẻo, hòa quyện với vị thịt vịt ngọt béo đặc trưng. Thực khách thường gọi thêm đĩa thịt vịt ướp húng lìu chao hoặc chân vịt, gan, mề vịt chao chấm với nước mắm có măng ớt cay, quả mác mật thơm nồng.

Anh Lê Thái Hoàng, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh cho biết: Vào tháng 1 năm 2021, tôi có dịp lên Lạng Sơn ngắm tuyết tại đỉnh Mẫu Sơn; được thưởng thức món bánh áp chao của Lạng Sơn, ấn tượng đầu tiên của tôi là vỏ bánh rất giòn, nhưng lớp bột bên trong rất dẻo, ăn rất lạ miệng, đặc biệt là thịt vịt rất thơm và đậm đà. Nếu có dịp quay trở lại Lạng Sơn lần nữa, tôi nhất định sẽ thử lại món bánh áp chao này.

Không chỉ những shop mới hoàn toàn có thể làm áp chao, mà nhiều mái ấm gia đình lựa chọn tự làm bánh để làm quà tặng chiều trong những ngày đông. Chị Vi Thị Tình, thị xã Cao Lộc, huyện Cao Lộc cho biết : Bánh áp chao là món bánh yêu quý của mái ấm gia đình tôi. Tôi được người lớn trong nhà dạy cho cách làm bánh áp chao từ khi con nhỏ. Cứ mỗi dịp đông về thay vì mua ngoài hàng quán, mái ấm gia đình tôi lại tự xay bột, tự ướp thịt vịt theo khẩu vị riêng, cùng nhau quây quần bên nhà bếp lửa chờ những mẻ bánh mới ra. Tôi thấy cách làm áp chao ở những huyện tương tự như nhau nhưng cách pha bột mỗi người sẽ có công thức riêng để vỏ bánh được theo ý mình .
Trong những ngày đông, trên những tuyến đường tại thành phố Lạng Sơn cũng như những tuyến đường huyện ttrong tỉnh, những quán bánh áp chao lại chật ních người. Chỉ 8 nghìn đồng / chiếc, với vài ba chiếc, thực khách đã đủ ấm bụng, vừa hít hà gió đông, quây quần bên bè bạn, nhấp môi chút rượu Mẫu Sơn, nhấm nháp cái vị đậm đà của món áp chao, … mà ai có dịp chiêm ngưỡng và thưởng thức mới cảm nhận được hết “ thú ” ẩm thực ăn uống của Xứ Lạng .

Có thể thấy, dù bánh áp chao chỉ là một trong rất nhiều món ăn vặt đường phố của người dân Xứ Lạng nhưng nó đã góp thêm phần làm đa dạng và phong phú và trở thành một nét văn hóa truyền thống nhà hàng siêu thị tinh xảo của người Xứ Lạng .

Alternate Text Gọi ngay