Giáo án bài Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (Đặng Trần Côn) | Giáo án Ngữ văn lớp 10 chuẩn nhất, hay nhất

09/04/2023 admin

Giáo án bài Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (Đặng Trần Côn) – Giáo án Ngữ văn lớp 10

Giáo án bài Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (Đặng Trần Côn)

Link tải Giáo án Ngữ Văn 10 Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (Đặng Trần Côn)

I. Mục tiêu bài học

1. Kiến thức

Giúp học sinh:

– Cảm nhận được tâm trạng đơn độc sầu muộn của người chinh phụ trong tình cảnh một mình khi chồng đi chinh chiến ; thấy được tiếng nói tố cáo cuộc chiến tranh và tôn vinh niềm hạnh phúc lứa đôi của tác phẩm .
– Về nghệ thuật và thẩm mỹ : Thấy được sự tài hoa, tinh xảo của thẩm mỹ và nghệ thuật miêu tả nội tâm của đoạn trích .

2. Kĩ năng

– Tìm hiểu một văn bản thuộc thể ngâm khúc .

3. Thái độ, phẩm chất

– Thương cảm với nỗi đơn độc, một mình của người chinh phụ, đồng thời oán ghét chiến tranh phong kiến phi nghĩa. Biết thương xót, đồng cảm với nỗi đau khổ, xấu số của người phụ nữ và có thái độ chống lại những thế lực bạo tàn gây đau khổ cho họ .

4. Định hướng phát triển năng lực

– Năng lực tự chủ và tự học, năng lượng hợp tác, năng lượng xử lý yếu tố và phát minh sáng tạo ; năng lượng nghệ thuật và thẩm mỹ, năng lượng tư duy ; năng lượng sử dụng ngôn từ .

II. Phương tiện

1. Giáo viên

SGK, SGV Ngữ văn 10, Tài liệu tìm hiểu thêm, Thiết kế bài giảng

2. Học sinh

SGK, vở soạn, tài liệu tìm hiểu thêm

III. Phương pháp thực hiện

Gv phối hợp chiêu thức đọc phát minh sáng tạo, đối thoại, trao đổi, nêu yếu tố, tranh luận, tích hợp .

IV. Tiến trình dạy học

1. Ổn định tổ chức lớp

Sĩ số : … … … … … … … … … … … … … … …

2. Kiểm tra bài cũ

– Chỉ ra sự độc lạ giữa Tào Tháo và Lưu Bị trong đoạn trích “ Tào Tháo uống rượu luận anh hùng ” .

3. Bài mới

Hoạt động 1. Hoạt động khởi động

Trước Nguyễn Du và Truyện Kiều, một trong những đỉnh điểm của VHVN thế kỉ XVIII là tác phẩm Chinh Phụ ngâm do đặng Trần Côn sáng tác nguyên văn chữ Hán và bản diễn Nôm xuất sắc lưu truyền lúc bấy giờ vẫn được coi là của Đoàn Thị Điểm. Tác phẩm là lời than phiền của người chinh phụ có chồng đi chinh chiến ở xa đồng thời là khát khao đời sống niềm hạnh phúc lứa đôi trong hòa bình yên ổn, gián tiếp cất tiếng nói tố cáo cuộc chiến tranh phi nghĩa. Bài học ngày hôm nay, tất cả chúng ta sẽ cùng tìm hiểu và khám phá một vài nét tâm trạng của người chinh phụ qua đoạn trích Tình cảnh một mình của người chinh phụ .

Hoạt động của GV và HS Kiến thức cần đạt

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới

GV HD HS khám phá phần tiểu dẫn .

I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả và dịch giả
– Em có hiểu biết gì về tác giả Đặng Trần Côn ? a. Tác giả Đặng Trần Côn ( ? )
– Sống vào lúc nửa đầu thế kỉ XVIII .
– Là người mưu trí, tài hoa, hiếu học .
– Tính cách “ đuyềnh đoàng ko buộc ” – tự do, phóng túng nên ko đỗ đạt cao, chỉ đỗ Hương cống và giữ những chức quan thấp .
– Các tác phẩm : Chinh phụ ngâm, thơ và phú bằng chữ Hán .
– Hiện nay có những quan điểm ntn về dịch giả văn bản Nôm của tác phẩm ?
Hs phát biểu luận bàn .
Gv nhận xét, bổ trợ : Chinh phụ ngâm vừa sinh ra đã nổi tiếng, được nhiều người ưa thích. Phan Huy Chú ca tụng “ Lời và ý thì lâm li, tuấn nhã và kì dật rất khoái chá cho miệng người đọc ” ( Lịch triều hiến chương loại chí ). Do vậy, nhiều người đã dịch tác phẩm ra chữ Nôm. Bản dịch thành công xuất sắc nhất lúc bấy giờ được coi là của Đoàn Thị Điểm. Bà được khen ngợi là người phụ nữ tổng lực “ dung sắc kiều lệ, cử chỉ đoan trang, lời nói văn hoa, sự làm lễ độ ”, có người cha nuôi tiến cử làm phi cho chúa Trịnh nhưng bà đã phủ nhận, cả với những kẻ có thế lực khác cũng vậy. Bà làm nhiều nghề kiếm sống ( may vá, bốc thuốc và dạy học ). Theo bà lâu nay ko thiếu những phụ nữ tài danh nhưng ko mấy ai thành công xuất sắc trong nghề dạy học nên bà đã thử thách mình. Học trò của bà có người đỗ tiến sỹ .
b. Dịch giả
– Đoàn Thị Điểm ( 1705 – 1748 ) :
+ Hiệu : Hồng Hà nữ sĩ .
+ Quê : Giai Phạm – Văn Giang – xứ Kinh Bắc .
+ Là người nổi tiếng tài sắc, tính cách khác thường .
+ 37 tuổi kết hôn với ông Nguyễn Kiều – một tiến sỹ góa vợ. Năm 1743, ông Nguyễn Kiều đi xứ Trung Quốc. Trong thời hạn ông đi xứ, Đoàn Thị Điểm sống đời sống ko khác người chinh phụ là mấy → đồng cảm .
– Phan Huy Ích ( 1750 – 1822 )
+ Là người thuộc trấn Nghệ An sau rời đến Hà Tây .
+ Đỗ tiến sỹ năm 26 tuổi
– Nêu thực trạng sinh ra của tác phẩm ? 2. Tác phẩm Chinh phụ ngâm
a. Hoàn cảnh sinh ra
– Đầu đời vua Lê Hiển Tông có nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra quanh kinh thành .
– Triều đình cất quân đánh dẹp .
→ Đặng Trần Côn “ cảm thời thế mà làm ra ” .
– Giá trị nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ của tác phẩm ? b. Giá trị nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ của tác phẩm
– Giá trị nội dung :
+ Là lời nói oán ghét chiến tranh phong kiến phi nghĩa .
+ Thể hiện khát vọng niềm hạnh phúc lứa đôi .
– Giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật :
+ Thể thơ : trường đoản cú ( nguyên tác ), tuy nhiên thất lục bát ( bản dịch ) .
+ Mang đậm tính tượng trưng ước lệ .
+ Tả cảnh ngụ tình .
+ Bản dịch đã đưa ngôn từ dân tộc bản địa lên tầm cao mới, đa dạng chủng loại, uyển chuyển .
Yêu cầu hs đọc diễn cảm .
Hướng dẫn giọng đọc : Trầm buồn, túc tắc, chậm rãi, nhấn vào những điệp từ, điệp ngữ liên hoàn .
Nêu vị trí đoạn trích ? 3. Đoạn trích
– Vị trí : Từ câu 193 – 216 .
– Tìm bố cục tổng quan của đoạn trích ? – Bố cục :
+ 8 câu đầu : Nỗi đơn độc, một mình của người chinh phụ .
+ 8 câu tiếp : Nỗi sầu muộn triền miên .

+ 8 câu cuối: Nỗi nhớ thương đau đáu.

* Đọc – hiểu văn bản . II. ĐỌC – HIỂU
1. Nỗi cô dơn, lẻ bóng của người chinh phụ ( 8 câu đầu ) :
– Tâm trạng của người chinh phụ được khắc họa qua những biểu lộ nào ? * Hành động, cử chỉ :
– Dạo : thầm gieo ( Bước nặng nề, căng thẳng mệt mỏi )
– Ngồi, buông, cuốn rèm ( Hành động lặp đi lặp lại ), động tác thẫn thờ
– Chỉ ra những hành vi, cử chỉ của người chinh phụ và giá trị diễn đạt của nó ? → Tâm trạng : Buồn rầu, bồn chồn, lo ngại không yên
– Hãy chỉ ra những yếu tố ngoại cảnh giúp bộc lộ tâm trạng của người chinh phụ ? Chỉ ra ý nghĩa miêu tả nội tâm của yếu tố đó ? * Ngoại cảnh : tả cảnh ngụ tình
– Hiên vắng, rèm thưa : Cảnh vắng vẻ, hiu hắt
– Suy nghĩ của em về hình ảnh này ? → Tâm trạng trống trải, một mình
– Thước chẳng mách tin : Chờ mong vô vọng
– LHMR : “ Đèn thương nhớ ai
Mà đèn không tắt ? ”
– Hình ảnh ngọn đèn : Điệp lại 3 lần, điệp bắc cầu .
– Dùng ngoại cảnh để miêu tả tâm trạng của nhân vật, nt gì ? + H / ả quen thuộc ( cm ) → Sự nhỏ bé ; sự thao thức, khắc khoải, chờ đón và kỳ vọng .
+ Khát khao sự đồng cảm, chia sẽ .
Tự hỏi và vấn đáp : ( đèn biết chăng ? )
( đèn chẳng biết ) .
→ Ngư ¬ ời chinh phụ tự ý thức được cảnh ngộ đơn độc của mình
+ Tô đậm nỗi đơn độc, sầu tủi .
+ Nỗi buồn triền miên không dứt .
→ H / a giàu giá trị biểu cảm .
→ Tả cảnh ngụ tình .
– Hãy làm rõ giá trị miêu tả của thẩm mỹ và nghệ thuật đối ? * Nghệ thuật đối :
+ Dạo hiên vắng … > < Ngồi rèm thưa … + Ngoài rèm … > < Trong rèm … → Hiện lên cả khoảng trống thời hạn → Nổi buồn bao trùm cả khoảng trống và thời hạn . → Tác giả như đi đến tận cùng của nỗi buồn trong lòng chinh phụ .
– Ngoài những giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ trên tác giả còn sử dụng những giải pháp nt nào nữa để miêu tả tâm trạng người chinh phụ ? * Nhịp, vần, khoảng trống, thời hạn, giọng điệu : thống thiết, than vãn, oán trách .
→ Tình cảm của tác giả, dịch giả : Đồng cảm, sẽ chia ; tố cáo chiến tranh phong kiến phi nghĩa ; tôn vinh khát vọng niềm hạnh phúc .
– Tình cảm và thái độ của tg, dịch giả ?
Nét rực rỡ của đoạn thơ này là gì ?
* Tiểu kết :
– Đoạn trích đã bộc lộ một cách tinh xảo, thâm thúy tâm trạng một mình của người chinh phụ : Buồn, đơn độc, khát khao tình yêu, niềm hạnh phúc .
– Đoạn trích bộc lộ bút pháp tả tâm trạng rực rỡ ( Tả qua hành vi, cử chỉ ; tả cảnh ngụ tình ; giọng điệu tha thiết ; điệp từ, điệp ngữ … ) .
– Thấy được năng lực và sự cảm thông vô bờ của tác giả và dịch giả .

Hoạt động 3. Hoạt động thực hành

Đọc 8 câu thơ đầu và vấn đáp những câu hỏi sau :
1. Nêu phong thái tính năng ngôn từ và phương thước diễn đạt chính của đoạn thơ .
2. Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong câu sau, tính năng : « Hoa đèn cùng với bóng người khá thương » ?

Hs tranh luận, phát biểu làm những bài tập .
Gv nhận xét, chứng minh và khẳng định đáp án .

Hoạt động 5. Hoạt động bổ sung

4. Củng cố

– Nỗi đơn độc, lẻ bóng của người chinh phụ trong 8 câu đầu .

5. Dặn dò

– Học thuộc lòng đoạn trích. Tìm đọc toàn vẹn tác phẩm .
– Chuẩn bị tiết tiếp theo của bài này .
Xem thêm những bài soạn Giáo án Ngữ văn lớp 10 hay khác :

Đã có giải thuật bài tập lớp 10 sách mới :

Ngân hàng trắc nghiệm lớp 10 tại khoahoc.vietjack.com

Đã có app VietJack trên điện thoại cảm ứng, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không tính tiền. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .

Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k6: fb.com/groups/hoctap2k6/

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Theo dõi chúng tôi không tính tiền trên mạng xã hội facebook và youtube :

Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.

Đã có app VietJack trên điện thoại cảm ứng, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không lấy phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Loạt bài Giáo án Ngữ văn lớp 10 chuẩn nhất của chúng tôi được biên soạn bám sát nội dung sgk Ngữ văn 10 Tập 1 và Tập 2 theo chuẩn Giáo án của Bộ GD & ĐT.

Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.

Giải bài tập lớp 10 sách mới những môn học

Alternate Text Gọi ngay