Đào tạo Kiến trúc: Từ bản vẽ đến xây dựng – Tạp chí Kiến Trúc
Làm sao để khi ra trường có thể đáp ứng yêu cầu của công việc? Đó là câu hỏi lớn dành cho sinh viên (SV), nhà tuyển dụng và cơ sở đào tạo. Là những KTS làm công tác giảng dạy và có một văn phòng thiết kế nho nhỏ, câu hỏi trên đôi khi chỉ đơn giản nhằm đáp ứng mục tiêu “ích kỷ” là SV do mình đào tạo, được tuyển vào văn phòng của mình, có thể đáp ứng công việc mình giao cho. Và nhiều lúc, phải thừa nhận rằng sản phẩm mình góp phần đào tạo nên chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu của chính bản thân.
Rõ ràng là SV kiến trúc hiện nay có khả năng tiếp cận nguồn tài liệu dễ dàng, kỹ năng tin học và ngoại ngữ tốt, tuy nhiên, ngoài kiến thức và kỹ năng vẫn còn một khoảng cách khá lớn, chỉ qua những trải nghiệm thực tế mới có thể giúp họ đáp ứng được nhu cầu công việc một cách nhanh chóng sau khi ra trường. Thuyết Bốn Nguyên Nhân của Aristotle, triết gia Hy Lạp cổ đại, giải thích sự tồn tại của sự vật dựa trên các nguyên nhân: Vật liệu, tạo tác, hình dáng và chức năng. Ví dụ như một ngôi nhà được làm từ vật liệu xây dựng là gì, bởi kỹ thuật xây dựng ra sao, có hình dáng theo kiểu kiến trúc nào với chức năng để ở?… Tuy nhiên, đa phần SV kiến trúc khi thực hiện đồ án của mình quan tâm rất nhiều đến hình dáng, trong khi vẫn còn khập khiễng về chức năng, ít biết về vật liệu (trừ các thông số của vật liệu phải nhập vào phần mềm diễn họa) và hoàn toàn không quan tâm đến kỹ thuật xây dựng.
Sự thiếu vắng những thưởng thức thực tiễn trong quy trình giảng dạy kiến trúc đã được nhìn nhận từ rất sớm. Nhằm khắc phục điều này, KTS Félix Duban đã mang mặt đứng của thành tháp Gaillon theo phong thái Tiền Phục Hưng từ vùng Normady đến đặt ở cổng trường Beaux-Arts tại Paris để SV kiến trúc hoàn toàn có thể cảm nhận được bố cục tổng quan, tỉ lệ và cụ thể kiến trúc cổ xưa hằng ngày. Và nhu yếu về việc thưởng thức trong thực tiễn đạt đến mức quy chuẩn vào thời kỳ của trường Bauhaus, khi KTS Walter Gropius chứng minh và khẳng định : “ KTS, họa sỹ, nhà điêu khắc đều phải quay trở lại làm thợ thủ công ! … Nền tảng của sự bằng tay thủ công là thiết yếu cho mọi nghệ sĩ, là nguồn gốc của sự phát minh sáng tạo ”. Để đạt được điều này, trường Bauhaus đã triển khai sự đổi khác sâu rộng về cơ cấu tổ chức tổ chức triển khai và chương trình đào tạo và giảng dạy với những khóa dự bị, ở đó SV được thưởng thức về sắc tố, hình dáng và vật tư trong 6 tháng trước khi lựa chọn thao tác trong những phân xưởng : Đồ gỗ, đồ gốm, đồ sứ, chế biến sắt kẽm kim loại, chế biến thủy tinh … Bởi vậy, bên cạnh việc học trên lớp là học dưới những xưởng, mỗi xưởng có hai người thầy, một dạy phong cách thiết kế và một dạy thực hành thực tế .
Tuy nhiên, cùng với sự tăng trưởng của máy tính và những ứng dụng tương hỗ, SV kiến trúc có khuynh hướng nhìn nhận kiến trúc qua những hình ảnh mô phỏng thay vì hướng đến sự thưởng thức trong thực tiễn. Ưu điểm của những ứng dụng phong cách thiết kế được biểu lộ qua một bài viết trên tạp chí Archtectural Record với tựa đề Click or Brick, trong đó, diễn đạt một tương lai mê hoặc khi những cú click chuột sẽ thay thế sửa chữa những viên gạch trong xây dựng. Nhưng kèm với đó, hiệu quả thu được cũng ít chân thực hơn và thậm chí còn hoàn toàn có thể “ ảo ” hơn chỉ với một vài thủ pháp giải quyết và xử lý hình ảnh. Và đó hoàn toàn có thể là nguyên do vì sao KTS Richard Meier than phiền về việc một KTS trẻ khi được hỏi chi tiết cụ thể đó có tỷ suất tốt hay không đã không hề vấn đáp ngay mà khởi đầu đo và chia trên máy tính. KTS Tadao Ando thậm chí còn còn cực đoan hơn khi nhu yếu những KTS trẻ tại văn phòng phải lau dọn những khu công trình do ông phong cách thiết kế vừa xây xong để có cảm nhận tốt về chi tiết cụ thể và vật tư .
Vì vậy, công tác làm việc huấn luyện và đào tạo kiến trúc cần có sự cân đối giữa triết lý và thực hành thực tế nhằm mục đích tăng cường những thưởng thức trong thực tiễn của SV, để họ thấy được cái đẹp của gạch, đá, gỗ hoặc đôi lúc chỉ để kiểm chứng giữa “ ảo ” và “ thực ” khác nhau như thế nào. Xu hướng này được biểu lộ trong rất nhiều chương trình giảng dạy kiến trúc lúc bấy giờ qua giải pháp Design and Build ( Thiết kế và Xây dựng ) hay Learning from Making ( Học trải qua Làm ). Qua đó, SV được thưởng thức toàn bộ những bước để sinh ra một khu công trình kiến trúc từ khảo sát, tìm ý, phong cách thiết kế, tiến hành đến xây dựng .Để minh họa cho xu thế này, không gì hơn, xin san sẻ với forum “ Sáng tạo trong học và làm nghề kiến trúc ” một khóa học Thiết kế – Xây dựng tôi đã được tham gia :
Mục tiêu của khóa học : Thiết kế, lắp dựng vỏ lưới tre có size đủ lớn để hoàn toàn có thể sử dụng như một khu công trình kiến trúc nhỏ. Kết cấu kiểu vỏ lưới được chọn do việc lắp dựng bắt đầu trọn vẹn được triển khai trên mặt đất, sau đó, tác động lực vào cạnh biên nhằm mục đích tạo dựng hình dạng vỏ và kiểm soát và điều chỉnh hình dạng cạnh biên để có những hình dạng vỏ khác nhau .Người thực hiện: GS David Rockwood – Trường Kiến trúc Hawaii cùng các giảng viên và 35 SV Khoa Kiến trúc – Trường Đại Học Bách Khoa Đà Nẵng với các bước từ Thiết kế đến Xây dựng như sau:
- Dựng hình vỏ bằng mô hình dây xích: Mô hình dây xích là kỹ thuật tìm kiếm hình dạng vỏ được sử dụng từ rất sớm khi thiết kế các hình dạng phức tạp nhưng chưa có sự hỗ trợ của máy tính. SV được yêu cầu thiết kế một vỏ trụ đơn giản bằng dây xích làm từ kẹp giấy treo trên khung gỗ và sau đó thử nghiệm để xem mối quan hệ giữa các dạng đường bao, chiều dài và khoảng cách giữa dây xích với hình dạng vỏ.
- Dựng hình vỏ bằng mô hình tre: Tiếp theo, SV được yêu cầu làm các mô hình vỏ lưới bằng thanh tre mỏng để có những tiếp xúc ban đầu với vật liệu tre. Một mục đích khác là SV bắt đầu hiểu các hình dạng vỏ lưới, tiến trình lắp ráp trên mặt phẳng và tác động lực để tạo hình dạng vỏ trụ và sau đó chuyển đổi sang một hình dạng mới theo ý mình.
- Tìm hiểu các liên kết kết cấu: Sau khi hoàn thành các mô hình tỷ lệ nhỏ, SV đã có được nhận thức về các điều kiện liên kết điển hình trong vỏ lưới và nay có thể kiểm tra điều này bằng cách tạo nên các liên kết mẫu có vật liệu và kỹ thuật khác nhau. Mỗi mẫu liên kết sẽ cho ra nhiều biến thể và mỗi biến thể sẽ được kiểm tra, với mục tiêu là tìm ra một thiết kế tối ưu.
- Tiến trình lắp ráp và lắp dựng vỏ lưới: Các cấu trúc thử nghiệm được tiến hành theo nguyên tắc từ kích thước nhỏ đến lớn, từ từng thành phần đến toàn bộ tổng thể. Sau khi trải qua 4 cấu trúc thử nghiệm có kích thước và cách thức sử dụng tre khác nhau, nhóm tiến hành thực hiện cấu trúc thử nghiệm 5 (vỏ lưới cuối cùng). Do sự gia tăng kích thước và tải trọng, cần nhiều nỗ lực hơn để đưa vỏ đạt đến độ cao thiết kế. Tuy nhiên, sau khi thực hiện nhiều thay đổi và điều chỉnh, một hình dạng vỏ trụ đã được dựng thành công với bán kính gần 3m dài 23m.
Bước tiếp theo trong tiến trình lắp dựng là biến hóa hình dạng đường biên giới để biến hóa lại hình dạng của vỏ lưới theo dạng vỏ lưới cong hai phương. Các SV vào vị trí tại những điểm đối xứng dọc theo cạnh biên và đồng thời kéo và đẩy để đưa những điểm này vào gần trục dọc hơn. Các bước này đều thành công xuất sắc và vỏ lưới giờ đây đã có hình dạng ở đầu cuối như đã dự tính trước. Các dây căng đã được buộc chặt để cố định và thắt chặt hình dạng vỏ lưới và cọc tre được đóng tại những điểm ngoài cùng của mỗi cạnh biên để giúp không thay đổi hình dạng vỏ .
Tổng kết
Nghiên cứu là cách để tìm hiểu đầy đủ và rõ ràng hơn những gì mình chưa biết. Khóa học cơ bản đã được giới hạn trong việc khảo sát tre như một loại vật liệu xây dựng và ứng dụng nó cho các kết cấu vỏ lưới. So với buổi đầu của khóa học, các thành viên tham gia chỉ am hiểu ở mức trung bình về các nội dung này, nhưng sau đó, chúng tôi đã có sự hiểu biết ở mức độ lớn hơn về từng nội dung cũng như các mối quan hệ giữa chúng.
Phương pháp học từ thực hành là nền tảng cho phương pháp tiếp cận của khóa học. Vì vậy, khóa học đã dành nhiều thời gian làm việc với vật liệu thực tế ở tỉ lệ thật theo chu kỳ ngắn lặp đi lặp lại nhằm kiểm tra các mối quan hệ giữa vật liệu và sự lắp ráp, hiệu suất kết cấu của nó cũng như liên tục cải tiến thiết kế và kỹ thuật thi công.Một điều quan trọng nữa mà khóa học đạt được là kiểm tra tiềm năng hợp tác quốc tế trong việc thực hiện các dự án Thiết kế – Xây dựng. Việt Nam đã chứng tỏ là một địa điểm tuyệt vời để thực hiện các dự án này bởi nguồn nguyên liệu phong phú, giá thành rẻ và sự nhiệt tình tham gia của các bạn SV.
KTS Trần Đức Quang – KTS Đoàn Trần Hiệp
Trường Đại học Bách Khoa Đại học Đà Nẵng( Bài đăng trên Tạp chí Kiến Trúc số 8/2017 )
Source: https://suachuatulanh.edu.vn
Category : Nhà Cửa
