Quần thể kiến trúc Văn Miếu – Quốc Tử Giám
Văn Miếu – Quốc Tử Giám nằm ở phía nam kinh thành Thăng Long thời nhà Lý. Trước kia là nơi dựng các tấm bia ghi tên những người đỗ tiến sĩ (xem thêm bài Trạng nguyên Việt Nam) và thu nhận cả các học trò giỏi. Nay là nơi tham quan của người trong và ngoài nước và nơi khen tặng quà cho học sinh thi đỗ điểm cao và học giỏi xuất sắc và còn là nơi các sĩ tử ngày nay đến “cầu may” trước mỗi kỳ thi.
Văn Miếu được xây dựng từ “tháng 8 năm Canh Tuất (1070) tức năm Thần Vũ thứ hai đời Lý Thánh Tông, đắp tượng Chu Công, Khổng Tử và Tứ phối vẽ tranh tượng Thất thập nhị hiền, bốn mùa cúng tế. Hoàng thái tử đến đấy học.”. Năm 1076, Lý Nhân Tông cho lập trường Quốc Tử giám, có thể coi đây là trường đại học đầu tiên ở Việt Nam. Ban đầu, trường chỉ dành riêng cho con vua và con các bậc đại quyền quý (nên gọi tên là Quốc Tử). Từ năm 1253, vua Trần Thái Tông cho mở rộng Quốc Tử giám và thu nhận cả con cái các nhà thường dân có sức học xuất sắc.
Bạn đang đọc: Quần thể kiến trúc Văn Miếu – Quốc Tử Giám
Kiến trúc quần thể Văn Miếu – Quốc Tử Giám ngày nay – Ảnh: Sưu tầm
Xem thêm: Các khách sạn giá rẻ tại Hà Nội
Năm 1156, Lý Anh Tông cho sửa lại Văn Miếu và chỉ thờ Khổng Tử. Sang thời Hậu Lê, Nho giáo rất phổ cập. Vào năm 1484, Lê Thánh Tông cho dựng bia của những người thi đỗ tiến sỹ từ khóa thi 1442 trở đi. Năm 1762, Lê Hiển Tông cho sửa lại là Quốc Tử Giám – cơ sở giảng dạy và giáo dục hạng sang của triều đình. Năm 1785 đổi thành nhà Thái học.
Tượng vua Lý Nhân Tông – Ảnh: Sưu tầmĐời nhà Nguyễn, Quốc Tử giám lập tại Huế. Năm 1802, vua Gia Long ấn định đây là Văn Miếu – TP. Hà Nội và cho xây thêm Khuê Văn Các. Trường Giám cũ ở phía sau Văn Miếu lấy làm nhà Khải thánh để thờ cha mẹ Khổng Tử. Đầu năm 1947, giặc Pháp nã đạn đại bác làm đổ sập căn nhà, chỉ còn cái nền với hai cột đá và 4 nghiên đá. Ngày nay, ngôi nhà này đã được phục dựng theo kiến trúc cùng thời với quần thể những khu công trình còn lại. Khuê Văn Các ở Văn Miếu, nhìn từ ngoàiNhà Thái học sinh đời Lý – Trần quy mô thế nào, hiện chưa khảo được, vì những tư liệu lịch sử dân tộc đã bị quân Minh đốt hoặc đưa hết về Yên Kinh, tức Bắc Kinh ngày này.
Văn miếu môn, cổng dẫn vào khu thứ nhất – Ảnh: Sưu tầm
Tuy nhiên, nhà Thái học sinh thời nhà Lê đã được Lê Quý Đôn miêu tả trong “ Kiến văn tiểu lục ” thì : “ Nhà Thái học có ba gian, có tường ngang, lợp bằng ngói đồng. Nhà giảng dạy ở phía đông và tây hai dãy đều 14 gian. Phòng học của học viên tam xá đều ba dãy, mỗi dãy 25 gian, mỗi gian 2 người ”. Toàn bộ kiến trúc Văn Miếu lúc bấy giờ đều là kiến trúc thời đầu nhà Nguyễn. Khuôn viên được bảo phủ bởi bốn bức tường xây bằng gạch Bát Tràng. Quần thể kiến trúc Văn Miếu – Quốc Tử Giám được bố cục tổng quan đăng đối từng khu, từng lớp theo trục Bắc Nam, mô phỏng toàn diện và tổng thể quy hoạch khu Văn miếu thờ Khổng Tử ở quê nhà ông tại Khúc Phụ, Sơn Đông, Trung Quốc. Tuy nhiên, quy mô ở đây đơn thuần hơn, kiến trúc đơn thuần hơn và theo phương pháp truyền thống lịch sử thẩm mỹ và nghệ thuật dân tộc bản địa.
Khuê văn các – Thiên quang tỉnh, nơi giao hoà của đất, trời – Ảnh: Sưu tầm
Xem thêm: Các khách sạn giá ưu đãi tại Hà Nội
Phía trước Văn Miếu có một hồ lớn gọi là hồ Văn Chương, tên cũ xưa gọi là Thái Hồ. Giữa hồ có gò Kim Châu, trước đây có lầu để ngắm cảnh. Ngoài cổng chính có tứ trụ, hai bên tả hữu có bia “ Hạ Mã ”, xung quanh khu vực xây tường cao bao quanh. Cổng Văn Miếu xây kiểu Tam quan, trên có 3 chữ “ Văn Miếu Môn ” kiểu chữ Hán cổ xưa. Trong Văn miếu chia làm 5 khu vực rõ ràng, mỗi khu vực đều có tường ngăn cách và cổng đi lại liên hệ với nhau :
Đại trung môn – Ảnh: Sưu tầm
Khu thứ nhất : mở màn với cổng chính Văn Miếu Môn đi đến cổng Đại Trung Môn, hai bên có cửa nhỏ là Thành Đức Môn và Đạt Tài Môn. Khu thứ hai : từ Đại Trung Môn vào đến khuê Văn Các ( do Đức Tiền Quân Tổng trấn Bắc Thành Nguyễn Văn Thành cho xây năm 1805 ). Khuê Văn Các là khu công trình kiến trúc tuy không đồ sộ tuy nhiên tỷ suất hài hòa và thích mắt. Kiến trúc gồm 4 trụ gạch vuông ( 85 cm x 85 cm ) bên dưới đỡ tầng gác phía trên, có những cấu trúc gỗ rất đẹp. Tầng trên có 4 cửa hình tròn trụ, hàng lan can con tiện và con sơn đỡ mái bằng gỗ đơn thuần, mộc mạc. Mái ngói chồng hai lớp tạo thành công xuất sắc trình 8 mái, gờ mái và mặt mái phẳng. Gác là một lầu vuông tám mái, bốn bên tường gác là hành lang cửa số tròn hình mặt trời tỏa tia sáng. Hình tượng Khuê Văn Các mang toàn bộ những tinh tú cua khung trời tỏa xuống toàn cầu và toàn cầu nơi đây được tượng trưng hình vuông vắn của giếng Thiên Quang. Công trình mang vẻ đẹp sao Khuê, ngôi sao 5 cánh sáng tượng trưng cho văn học. Đây là nơi thường được dùng làm nơi chiêm ngưỡng và thưởng thức những sáng tác văn thơ từ cổ xưa tới nay. Hai bên phải trái Khuê Văn Các là Bi Văn Môn và Súc Văn Môn dẫn vào hai khu nhà bia Tiến sỹ. Khu thứ ba : gồm hồ nước Thiên Quang Tỉnh ( nghĩa là giếng soi ánh mặt trời ), có hình vuông vắn. Hai bên hồ là khu nhà bia tiến sỹ. Mỗi tấm bia được làm bằng đá, khắc tên những vị thi đỗ Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa, Hoàng giáp, Tiến sĩ. Bia đặt trên sống lưng một con rùa. Hiện còn 82 tấm bia về những khoa thi từ năm 1442 đến năm 1779. Khu thứ tư : là khu TT và là kiến trúc hầu hết của văn Miếu, gồm hai khu công trình lớn bố cục tổng quan song song và tiếp nối đuôi nhau nhau. Tòa ngoài nhà là Bái đường, tòa trong là Thượng cung. Khu thứ năm : Khu đền Khải thánh, thờ cha mẹ Khổng Tử, liên hệ với khu vực thứ 4 qua Khải Thành môn. Khu này mới được thiết kế xây dựng lại. Tại đây, những triều đại coi ” hiền tài là nguyên khí của vương quốc ” đã tuyển chọn nhiều người có tài năng, đỗ đạt cao, bổ trợ vào những chức thị độc, thị giảng, hữu tư giảng, tả tư giảng, thiếu phó, thiếu bảo để chǎm lo việc giảng dạy, giải đáp, vừa giúp vua nâng cao tri thức mọi mặt. Nhiều ” người thầy một đời, muôn đời ” như Bùi Quốc Khải, Nguyễn Trù, Chu Vǎn An … đã từng vang tiếng giảng ở Quốc Tử Giám.
Bái đường Văn Miếu – Ảnh: Sưu tầm
Xem thêm: Các tour du lịch Hà Nội
Trong Văn Miếu có tượng Khổng Tử và Tứ phối ( Nhan Tử, Tăng Tử, Tử Tư, Mạnh Tử ). Ở điện thờ Khổng Tử có hai cặp hạc cưỡi trên sống lưng rùa. Đây là hình tượng rất đặc trưng tại những đền, chùa, lăng tẩm, miếu mạo ở Việt nam. Hình ảnh hạc chầu trên sống lưng rùa trong nhiều ngôi chùa, miếu …, hạc đứng trên sống lưng rùa bộc lộ của sự hòa giải giữa trời và đất, giữa hai thái cực âm – dương. Hạc là con vật tượng trưng cho sự tinh túy và thanh cao. Theo truyền thuyết thần thoại rùa và hạc là đôi bạn rất thân nhau. Rùa tượng trưng cho con vật sống dưới nước, biết bò, hạc tượng trưng cho con vật sống trên cạn, biết bay. Khi trời làm mưa lũ, ngập úng cả một vùng to lớn, hạc không hề sống dưới nước nên rùa đã giúp hạc vượt vùng nước ngập úng đến nơi khô ráo. Ngược lại, khi trời hạn hán, rùa đã được hạc giúp đưa đến vùng có nước. Điều này nói lên lòng chung thủy và sự tương hỗ giúp sức nhau trong lúc khó khăn vất vả, hoạn nạn giữa những người bạn tốt.
Xem thêm: Giúp việc nhà theo giờ quận 12
Ngày nay, Khuê Văn Các ở Văn Miếu-Quốc Tử Giám đã được công nhận là hình tượng của thành phố TP.HN.
Mytour.vn – Nguồn: tổng hợp
Source: https://suachuatulanh.edu.vn
Category : Nhà Cửa
