Sơ đồ tư duy Tiếng nói của văn nghệ dễ nhớ, ngắn gọn

Sơ đồ tư duy Tiếng nói của văn nghệ dễ nhớ, ngắn gọn

Tải xuống

Nhằm mục tiêu giúp học viên thuận tiện hệ thống hóa được kiến thức và kỹ năng, nội dung những tác phẩm trong chương trình Ngữ văn 9, chúng tôi biên soạn bài viết Sơ đồ tư duy Tiếng nói của văn nghệ dễ nhớ, ngắn gọn với không thiếu những nội dung như khám phá chung về tác phẩm, tác giả, bố cục tổng quan, dàn ý nghiên cứu và phân tích, bài văn mẫu nghiên cứu và phân tích, …. Hi vọng qua Sơ đồ tư duy Tiếng nói của văn nghệ sẽ giúp học viên nắm được nội dung cơ bản của Tiếng nói của văn nghệ .

Bài giảng: Tiếng nói của văn nghệ – Cô Nguyễn Ngọc Anh (Giáo viên VietJack)

A. Sơ đồ tư duy Tiếng nói của văn nghệ

B. Tìm hiểu Tiếng nói của văn nghệ

I. Tác giả

– Nguyễn Đình Thi ( 1924 – 2003 ), quê ở TP.HN .
– Là người nghệ sĩ đa tài, Nguyễn Đình Thi sáng tác nhiều thể loại : thơ, nhạc, văn xuôi, kịch, tiểu luận phê bình và ở thể loại nào cũng có những góp phần đáng ghi nhận .
– Trước cách mạng : ông là thành viên của tổ chức triển khai Văn hóa – cứu quốc
– Trao Giải Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật ( 1996 )

II. Tìm hiểu tác phẩm

1. Thể loại: nghị luận

2. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác

Tiểu luận Tiếng nói của văn nghệ được Nguyễn Đình Thi viết năm 1948, in trong cuốn Mấy yếu tố văn học ( lí luận phê bình, xuất bản năm 1956 ) .

3. Bố cục: 3 phần

– Phần 1 : Từ đầu đến “ của tâm hồn ” : Nội dung phản ánh của văn nghệ .
– Phần 2 : Tiếp theo đến “ Tiếng nói của tình cảm ” : Vai trò, ý nghĩa của văn nghệ so với đời sống con người .
– Phần 3 : Còn lại : Con đường đến với văn nghệ và sức mạnh diệu kì của nó .

4. Giá trị nội dung

Bài tiểu luận bàn về nội dung của văn nghệ và sức mạnh kì diệu của nó so với đời sống của con người, giúp con người được sống nhiều mẫu mã hơn và tự nhiên hoàn thành xong nhân cách tâm hồn mình .

5. Giá trị nghệ thuật

– Bài viết có bố cục tổng quan khá ngặt nghèo, được biểu lộ qua mạng lưới hệ thống vấn đề logic, mạch lạc. Giữa những vấn đề vừa có sự tiếp nối tự nhiên vừa bổ trợ, lý giải cho nhau .
– Cách viết giàu hình ảnh, ví von, đơn cử, sinh động .

III. Dàn ý phân tích tác phẩm

1. Nội dung phản ánh của văn nghệ

– Là thực tại khách quan và nhận thức mới lạ .
– Văn nghệ phản ánh hiện thực đời sống nhưng văn nghệ không chỉ phản ánh khách quan cái hiện thực ấy mà còn biểu lộ cái chủ quan của người sáng tác – qua lăng kính của tác giả .
– Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần mình góp vào đời sống chung quanh để làm điển hình nổi bật vấn đề này, tác giả đã đưa ra 2 dẫn chứng :
+ Hai câu thơ tả cảnh mùa xuân tươi đẹp trong Truyện Kiều của Nguyễn Du – đây không chỉ là tả cảnh mùa xuân mà còn là sự rung động của Nguyễn Du trước cảnh mùa xuân đem đến cho người đọc sự sống, tuổi trẻ …
+ Cái chết của nhân vật An-na Ca-rê-nhi-na khiến người đọc bâng khuâng, thương cảm .
→ Người đọc đã nhận ra được tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ gửi vào cái hiện thực đời sống ấy. Chính lời nhắn gửi toát lên từ hiện thực khách quan được bộc lộ trong tác phẩm đã đem đến cho người đọc một nhận thức mới mẻ và lạ mắt .
⇒ Phép lập luận nghiên cứu và phân tích cùng với những dẫn chứng tiêu biểu vượt trội đơn cử, Nguyễn Đình Thi cho thấy : nội dung văn nghệ là phản ánh hiện thực. Hiện thực ấy mang tính hình tượng đơn cử, sinh động, là đời sống, tư tưởng, tình cảm của con người trải qua cái nhìn và tình cảm của người nghệ sĩ .

2. Vai trò, ý nghĩa của văn nghệ đối với đời sống con người.

– Văn nghệ giúp cho con người có đời sống vừa đủ hơn, cảm thấy cuộc sống đẹp hơn và có ý nghĩa hơn :
+ Văn nghệ giúp con người tự nhận thức chính bản thân mình, giúp ta sống vừa đủ, đa dạng và phong phú hơn đời sống của chính mình .
+ Trong những trường hợp con người bị ngăn cách giữa đời sống, tiếng nói của văn nghệ là sợi dây buộc chặt họ với cuộc đời thường bên ngoài với toàn bộ những sự sống, hành vi vui buồn, thân mật .
+ Văn nghệ góp thêm phần làm tươi mát hoạt động và sinh hoạt khắc khổ hằng ngày, giữ cho đời vẫn tươi. Tác phẩm văn nghệ giúp cho con người vui lên, biết rung động và tham vọng trong cuộc sống còn khó khăn vất vả, cực nhọc .
+ Đem tới cả thời đại cách sống tâm hồn .
⇒ Văn nghệ rất thiết yếu so với đời sống của mỗi người tất cả chúng ta .

3. Con đường đến với văn nghệ và sức mạnh diệu kì của nó.

– Nghệ thuật là tiếng nói của tình cảm .
– Chỗ đứng của văn nghệ chính là chỗ giao nhau giữa tâm hồn con người với đời sống sản xuất, chiến đấu ; là ở tình yêu ghét, nỗi buồn vui trong đời sống tự nhiên với đời sống xã hội .
– Nghệ thuật là tư tưởng nhưng là tư tưởng đã được nghệ thuật hóa – tư tưởng đơn cử sinh động, lắng sâu, kín kẽ chứ không lộ liễu, khô khan, áp đặt .
⇒ Tác phẩm văn nghệ lay động cảm hứng, đi vào nhận thức, tâm hồn người đọc bằng con đường tình cảm. Qua tác phẩm văn nghệ, tất cả chúng ta sống cùng đời sống được miêu tả trong đó, được yêu ghét, buồn vui đợi chờ, cùng với những nhân vật và người nghệ sĩ .

IV. Bài phân tích

Chúng ta nhắc đến Nguyễn Đình Thi không riêng gì với tư cách là một nhà thơ mà còn nhắc đến ông với tư cách là một nhà văn, nhà soạn kịch, sáng tác nhạc, một nhà lí luận phê bình văn học. Ông đã có rất nhiều góp phần cho kho tàng văn chương Nước Ta. Về nghành nghề dịch vụ lí luận phê bình nói riêng, Nguyễn Đình Thi đã ghi dấu ấn khó quên trong lòng bạn đọc bởi lối viết đơn giản và giản dị, giàu hình ảnh, tiêu biểu vượt trội phải kể đến bài tiểu luận “ Tiếng nói của văn nghệ ”. Bài tiểu luận này được ông viết năm 1948 và in trong tập “ Mấy yếu tố văn học ” xuất bản năm 1956 .
Nguyễn Đình Thi đã chỉ ra nội dung của văn nghệ thông qua vấn đề mở đầu bài tiểu luận : “ Tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ nào cũng thiết kế xây dựng bằng những vật tư mượn ở thực tại. Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ và lạ mắt. “ Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh ”. Văn học luôn được chắp cánh từ hiện thực, đời sống thực tại trở thành vật tư để những nghệ sĩ gửi gắm những thông điệp của mình. Ông đã đưa ra hai dẫn chứng được lấy từ hai tác phẩm nổi tiếng của hai tác giả vĩ đại để tăng tính thuyết phục cho vấn đề. Hai dẫn chứng đó là những câu thơ trong “ Truyện Kiều ” của đại thi hào Nguyễn Du và nhân vật An-na Ca-rê-nhi-na trong cuốn tiểu thuyết cùng tên của Lép Tôn-xtôi. Văn nghệ phản ánh đời sống chân thực, những con người, số phận trong tác phẩm văn học cũng phần nào phản ánh con người ngoài trong thực tiễn. Nhưng với đặc trưng là tính phát minh sáng tạo nên ngoài việc biểu lộ chân thực đời sống trên những trang viết, người nghệ sĩ còn làm cho những hình ảnh, hình tượng trở nên sinh động hơn. Chỉ với hai câu thơ :

“Cỏ non xanh tận chân trời
 Cành lê trắng điểm một vài bông hoa”

   Nguyễn Du đã khiến bạn đọc “rung động với cái đẹp lạ lùng mà tác giả đã nhìn thấy trong cảnh vật, rung động với cảnh thiên nhiên mỗi mùa xuân lại như tái sinh, tươi trẻ mãi, và cảm thấy trong lòng ta có những sự sống tươi trẻ luôn tái sinh ấy”. Hiện ra trước mắt bạn đọc là bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, hài hòa về màu sắc của mùa xuân tràn đầy sức sống. Trên nền cỏ xanh mướt đến mãi chân trời điểm xuyết “một vài” bông lê trắng, màu trắng tinh khôi ấy đã tạo điểm nhấn cho toàn bộ bức tranh. Hay về nhân vật An-na Ca-rê-nhi-na cũng khiến chúng ta “không còn cần biết gì thêm, mà vẫn còn ngồi mãi trước trang sách chưa muốn gấp, đầu óc bâng khuâng nặng những suy nghĩ”. Sự thành công của người nghệ sĩ chính là ở điều đó, chính là khi đã kết thúc tác phẩm, kết thúc cuộc đời, số phận của nhân vật mà người đọc còn tiếc nuối, rung cảm.

Tác phẩm văn học không phải là những lí thuyết khô khan mà nó còn đem đến cho tất cả chúng ta những rung động, sự ngỡ ngàng trước những điều vốn rất quen thuộc. Tác giả Nguyễn Đình Thi thật xác đáng khi ông khái quát được : “ Lời gửi của văn nghệ không những là một bài học kinh nghiệm luân lí hay một triết lí về đời người, hay những lời khuyên xử thế, hay một sự thực tâm lí, hoặc xã hội ”. Thông qua văn nghệ, tất cả chúng ta biết được “ bao nhiêu bộ mặt con người trước kia ta chưa nhìn thấy, bao nhiêu vẻ mới lạ, bao nhiêu yếu tố mà ta kinh ngạc tìm ra ngay trong tâm hồn tất cả chúng ta nữa ”. Qua cách nhìn của người nghệ sĩ, hiện thực được hiện lên mang tính đơn cử và sinh động. Nó không chỉ đơn thuần là những gì xảy ra trong đời sống mà còn là những rung cảm, nhận thức của người phát minh sáng tạo và tiếp đón .
Văn nghệ có một sức mạnh kì diệu so với đời sống con người : “ Mỗi tác phẩm lớn như rọi vào bên trong tất cả chúng ta một ánh sáng riêng, không khi nào nhòa đi, ánh sáng ấy bấy giờ biến thành của ta, và chiếu tỏa lên mọi việc tất cả chúng ta sống, mọi con người ta gặp, làm cho ta đổi khác hẳn mắt ta nhìn, óc ta nghĩ ”. Văn nghệ giúp tất cả chúng ta có cái nhìn phong phú và đa dạng hơn, đúng đắn hơn với bản thân và cuộc sống. Nó làm cho đời sống con người luôn vui vẻ qua những câu hát ru, hát ghẹo hay qua những buổi xem chèo, … Nó còn giúp con người vượt qua mọi khó khăn vất vả, khó khăn, sự ngăn cách của thực trạng, những cực nhọc, khó khăn vất vả của đời sống. Không có văn nghệ, đời sống con người sẽ trở nên nghèo nàn, buồn tẻ. Một tiếng hát cất lên giữa buổi cày đồng nắng gắt cũng giúp nhân dân quên đi phần nào căng thẳng mệt mỏi để liên tục lao động, sản xuất và chiến đấu. Văn nghệ đã “ truyền lại và gieo vào bóng tối ” những cuộc sống lam lũ, cực nhọc một ánh sáng và lay động những tình cảm ở họ, giúp cho tâm hồn họ được sống. Văn nghệ không hề sống sót xa lìa đời sống. Nó phản ánh đời sống ý thức, là tiếng nói của “ tình yêu ghét, niềm vui buồn, ý đẹp xấu trong đời sống vạn vật thiên nhiên và đời sống xã hội ” của con người .
Nghệ thuật không thể nào thiếu tư tưởng. Tư tưởng trong văn nghệ “ nảy ra ” từ trong đời sống, và “ thấm ” trong toàn bộ đời sống. Tư tưởng của văn nghệ mang tính đặc trưng, “ không lộ liễu và khô khan ”. Một câu thơ, một trang truyện, một vở kịch, một bức tranh, một bản đàn, làm cho cảm hứng tất cả chúng ta “ rung động ”, rồi sẽ khơi dậy trong trí óc ta “ những yếu tố tâm lý ”. Tư tưởng trong nghệ thuật và thẩm mỹ được biểu lộ một cách tinh xảo, “ náu mình yên lặng ”. Vì thế, “ một bài thơ hay không khi nào ta đọc qua một lần mà bỏ xuống được ”, nó níu giữ mãi trong lòng ta .
Văn nghệ là một loại tuyên truyền “ rất đặc biệt quan trọng ”. Văn nghệ “ truyền điện ” thẳng vào tâm hồn ta. Nó làm cho con người “ vui buồn nhiều hơn, yêu thương và căm hờn được nhiều hơn, tai mắt biết nhìn, biết nghe thêm tế nhị, sống được nhiều hơn ”. Nghệ thuật “ giải phóng được cho con người ”, nghệ thuật và thẩm mỹ “ kiến thiết xây dựng đời sống tâm hồn cho xã hội ”. Thật vậy, tư tưởng là nơi cao quý mà tiếng nói của văn nghệ hướng tới. Có điều “ văn nghệ là một thứ tuyên truyền, không tuyên truyền nhưng lại hiệu suất cao và thâm thúy hơn cả ”. Văn nghệ là một thứ tuyên truyền bằng ngôn từ, hình tượng, xúc cảm …, nhưng nó “ không tuyên truyền ” bằng “ tri thức trừu tượng ”, nhà nghệ sĩ “ không mở một cuộc đàm đạo lộ liễu và khô khan với tất cả chúng ta về một yếu tố khoa học hay triết học ”. Ví dụ, Truyện Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu đã lấy cuộc sống của Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga để nói về trung, hiếu, tiết, hạnh, “ một thứ tuyên truyền không tuyên truyền ” là như vậy .
Bài tiểu luận của Nguyễn Đình Thi thành công xuất sắc thứ nhất do bố cục tổng quan rất là ngặt nghèo, hợp lý và cách dẫn dắt yếu tố rất tự nhiên. Ngôn ngữ giàu hình ảnh, có nhiều dẫn chứng bằng thơ văn, bằng câu truyện trong thực tiễn để chứng minh và khẳng định và tăng sức thuyết phục, sức mê hoặc cho bài viết. Giọng văn toát lên thái độ chân thành, say sưa, giàu nhiệt huyết của tác giả. Qua bài viết này, tất cả chúng ta hiểu được nội dung tiếng nói của văn nghệ và sức mạnh kì diệu của nó so với đời sống con người ; đồng thời hiểu thêm cách viết một bài văn nghị luận văn học ngắn gọn, ngặt nghèo và giàu hình ảnh .

V. Một số lời bình về tác phẩm

1. Theo tôi, trong văn học cần hội đủ ba yếu tố : giáo dục, nhận thức và thẩm mĩ. Nhưng không nên bị quá câu nệ vào điều này. Một nhà văn chân chính không khi nào dạy đời mà bắt người ta phải suy ngẫm. Vì thế nền tảng của bất kể tác phẩm nào phải là chân lí được khắc họa bằng toàn bộ tài nghệ của nhà văn. Cần phải hát đúng giai điệu của thời đại mình và phải miêu tả nó một cách trung thực bằng những hình ảnh mê hoặc, không chút giả tạo. [ … ] Nỗi do dự và trăn trở là cái nghiệp của nhà văn. Nếu chỉ có một điều trăn trở thì chưa đủ, cần phải biểu lộ tâm lý và tình cảm để trong tác phẩm Open hạt nhân duy lí. Hòa quyện tình cảm với duy lí là điều không đơn thuần. Tuy nhiên nhà văn không chỉ cần phải biểu lộ những cảm hứng của mình, mà hơn thế, phải biết khơi dậy ở người đọc những cảm hứng đó .
( Lòng nhân ái cốt lõi của văn học, báo Văn nghệ, số 49 – 2004 )
2. Bài thơ nói về thơ ca :
THƠ CA
Có công việc làm, hẳn có lúc ngừng tay
Có cuộc hành trình dài, phải có mươi phút nghỉ
Thơ vửa là nghỉ ngơi, vừa là việc đầy lao lực
Thơ là chỗ dừng chân, vừa là cuộc hành trình dài .

Thơ như bài hát ru, ngây ngất đầu giường thơ bé
Như mơ ước mùa cuân, như khát vọng chiến công
Tôi yêu thơ và thơ liền hiển hiện
Thơ sinh ra, tình yêu cũng đến cùng .

Khi tôi nhỏ, thơ giống như bà mẹ
Tôi lớn lên, thơ lại giống tình nhân
Chăm sóc tuổi già, thơ sẽ làm con gái
Lúc từ giã cõi đời, kỉ niệm hóa thơ lưu .

Có lúc thơ như trái núi cao không hề tới ,
Có lúc thành cánh chim sà đậu xuống lòng tay

Thơ như đôi cánh nâng tôi bay
Thơ là vũ khí trong trận đánh
Là tổng thể, thơ ơi, chỉ trừ không chịu là yên tĩnh !
Tôi nguyện suốt đời trung thực sống cho thơ …

Là việc làm tận cùng ? Là rảnh rỗi khởi đầu ?
Là cuộc hành trình dài ư ? Hay chỉ là chỗ nghỉ ?
Tôi chỉ biết với tôi, thơ vẫn là hai về :
Rảnh rỗi và việc làm ; chỗ nghỉ với hành tinh …
( Ra-xun Gam-da-tốp, Đa-ghe-xtan của tôi, NXB Cầu vồng, Mát-x cơ-va, 1984 )

Tải xuống

Xem thêm sơ đồ tư duy của những tác phẩm, văn bản lớp 9 hay, chi tiết cụ thể khác :

Mục lục Văn mẫu | Văn hay 9 theo từng phần:

Giới thiệu kênh Youtube VietJack

Ngân hàng trắc nghiệm lớp 9 tại khoahoc.vietjack.com

Đã có app VietJack trên điện thoại thông minh, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không lấy phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .

Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k7: fb.com/groups/hoctap2k7/

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Theo dõi chúng tôi không tính tiền trên mạng xã hội facebook và youtube :

Loạt bài Tuyển tập những bài văn hay | văn mẫu lớp 9 của chúng tôi được biên soạn một phần dựa trên cuốn sách: Văn mẫu lớp 9 và Những bài văn hay lớp 9 đạt điểm cao.

Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.

Source: https://suachuatulanh.edu.vn
Category : Tư Vấn Hỗ Trợ