Chợ Mới, An Giang – Wikipedia tiếng Việt
Chợ Mới là một huyện thuộc tỉnh An Giang, Việt Nam.
Huyện Chợ Mới nằm ở phía đông của tỉnh An Giang, có địa giới hành chính :
Huyện Chợ Mới được bao bọc bởi sông Tiền, sông Hậu, sông Vàm Nao và rạch Cái Tàu Thượng, có 2 cù lao là cù lao Ông Chưởng và cù lao Giêng.
Bạn đang đọc: Chợ Mới, An Giang – Wikipedia tiếng Việt
Chợ Mới có diện tích quy hoạnh 355,71 km², dân số là 442.908 người ( theo tổng tìm hiểu dân số năm 2020 của huyện để báo cáo giải trình Thủ tướng ), gồm có :
- Độ tuổi lao động: 236.906 người: Độ tuổi có khả năng lao động: 211.621 người; Độ tuổi không có khả năng lao động: 7.011 người.
- Độ tuổi học sinh: 18.274 người
Mật độ dân số : 866 người / km². [ 4 ]Tổng diện tích quy hoạnh đất tự nhiên : 36.928,9 ha, gồm có :
- Diện tích đất nông nghiệp: 27.681 ha;
- Diện tích đất chuyên dùng: 3.005 ha;
- Diện tích đất ở: 2.483 ha.[4]
Thủy sản :
- Cá sông (cá trắng): cá linh, cá he, cá chài, cá mè vinh, cá bống,…
- Cá đồng (cá đen): cá lóc, cá trê, cá rô,…
Mùa lũ có năng lực tải nước 8000 m3 / s với vận tốc 1 m / s. Mực nước thấp nhất có lưu lượng xê dịch 1000 m3 / s đến 2000 m3 / s Open vào tháng 4 và đầu tháng 5. Mùa thường có mạng lưới hệ thống sông ngòi chằng chịt dọc theo những kênh rạch phân phối đủ lượng nước tưới tiêu cho cả huyện .Khoáng sản : đa phần là bột sét và cát mịn do trầm tích trên sông tụ lại phân bổ đa phần dọc theo những bờ sông. [ 4 ]
Nguồn gốc tên gọi Chợ Mới[sửa|sửa mã nguồn]
Về nguồn gốc của tên gọi Chợ Mới, tương truyền rằng rất lâu rồi có ngôi chợ cũ tên Phó Định Bài nằm ở bên kia bến đò Kiến An. Về sau, một ngôi chợ khá bề thế được thiết kế xây dựng tại làng Long Điền thuộc khu vực huyện lỵ thời nay và được người dân gọi là ” Chợ Mới “. Trước đó, vào năm 1897 tại làng Long Điền đã có hai ngôi chợ cũ tên là chợ Ông Chưởng và chợ Thủ Chiến Sai .Ban đầu, địa điểm Chợ Mới chỉ là tên một ngôi chợ tại làng Long Điền thuộc tỉnh Long Xuyên. Sau này, thực dân Pháp xây dựng Q. và đặt tên là Q. Chợ Mới do lấy theo tên gọi Chợ Mới vốn là nơi đặt Q. lỵ .Chợ Mới cũng là nơi xây dựng chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam tiên phong của tỉnh Long Xuyên và ngày này là tỉnh An Giang .
Thời phong kiến[sửa|sửa mã nguồn]
Vào thời nhà Nguyễn độc lập, vùng đất Chợ Mới ngày này vốn là một phần của huyện Đông Xuyên thuộc phủ Tuy Biên, tỉnh An Giang .
Thời Pháp thuộc[sửa|sửa mã nguồn]
Sau khi chiếm hết được những tỉnh Nam Kỳ vào năm 1867, thực dân Pháp dần xóa bỏ tên gọi tỉnh An Giang cùng mạng lưới hệ thống hành chính phủ huyện cũ thời nhà Nguyễn, đồng thời đặt ra những hạt Thanh tra. Vùng đất Chợ Mới lúc này thuộc hạt Thanh tra Long Xuyên. Đồng thời, hạt Long Xuyên cũng lấy thêm địa phận những làng Tân Phú, Tân Thạnh trước đó thuộc tổng Phong Thạnh, huyện Kiến Phong, tỉnh Định Tường để lập tổng mới gọi là tổng Phong Thạnh Thượng trực thuộc hạt Thanh tra Long Xuyên .Ngày 5 tháng 1 năm 1876, hạt Thanh tra Long Xuyên đổi thành hạt tham biện Long Xuyên, những thôn đổi thành làng. Ngày 1 tháng 1 năm 1900, tổng thể những đơn vị chức năng hành chính cấp tỉnh ở Đông Dương điều thống nhất gọi là ” tỉnh “, trong đó có tỉnh Long Xuyên .Năm 1897, ba tổng An Bình, Định Hòa và Phong Thạnh Thượng có những làng thường trực như sau :
- Tổng An Bình gồm 6 làng: Bình Đức Đông, Mỹ Chánh, Mỹ Hưng, Phú Xuân, Tấn Đức, Tân Phước;
- Tổng Định Hòa gồm 9 làng: An Thạnh Trung, Hưng Châu, Long Kiến, Kiến An, Mỹ Hòa, Mỹ Hội Đông, Mỹ Luông, Nhơn An, Long Điền;
- Tổng Phong Thạnh Thượng gồm 6 làng: An Phú, An Phong, An Thành, Bình Thành, Tân Phú, Tân Thạnh.
Năm 1917, thực dân Pháp lập Q. Chợ Mới thuộc tỉnh Long Xuyên, gồm 3 tổng với 20 làng : tổng Định Hòa có 8 làng, tổng An Bình có 6 làng, tổng Phong Thạnh Thượng có 6 làng. Quận lỵ Chợ Mới đặt bên bến đò Kiến An, sau dời về làng Long Điền, tức thị trấn Chợ Mới thời nay. Lúc này, số làng đã giảm do thực dân Pháp triển khai hợp nhất một số ít làng lại thành những làng mới với những tên gọi mới .Ngày 1 tháng 1 năm 1920, hợp nhất ba làng Bình Đức Đông, Phú Xuân, Tân Phước xây dựng làng mới lấy tên là làng Bình Phước Xuân .Năm 1939, Q. Chợ Mới có 3 tổng :
- Tổng An Bình gồm 4 làng: Bình Phước Xuân (hợp nhất Bình Đức Đông, Tân Phước và Phú Xuân), Mỹ Chánh, Mỹ Hưng, Tấn Đức (Cù lao Giêng);
- Tổng Định Hòa gồm 7 làng: An Thạnh Trung, Kiến An, Long Điền, Long Kiến, Mỹ Hội Đông, Mỹ Luông, Nhơn Mỹ (hợp nhất Nhơn An và Mỹ Hòa);
- Tổng Phong Thạnh Thượng gồm 5 làng: An Phong, Phú Thành (hợp nhất An Phú và An Thành), Bình Thành, Tân Phú, Tân Thạnh
Ngày 7 tháng 11 năm 1939, ba làng Tấn Đức, Mỹ Hưng, Mỹ Chánh bị giải thể để xây dựng hai làng mới là Tấn Mỹ và Mỹ Hiệp .Cũng sau này, Q. Chợ Mới được nhận thêm những làng Hội An ( trước đây thuộc tổng An Thạnh Thượng, Q. Châu Thành, tỉnh Sa Đéc và làng Hòa Bình ( trước đây thuộc tổng An Phú, Q. Lấp Vò, tỉnh Long Xuyên ). Làng Hòa Bình được chính quyền sở tại thực dân Pháp xây dựng do hợp nhất làng An Hòa và làng Bình Thạnh Tây trước đó. Đặc biệt, tên làng An Hòa đã được dùng để chỉ phà ( bắc ) An Hòa nối tiếp hai bờ Q. Châu Thành và Q. Chợ Mới của tỉnh Long Xuyên lúc bấy giờ ( thời nay nối tiếp hai bờ thành phố Long Xuyên và huyện Chợ Mới của tỉnh An Giang ) .Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, Ủy ban Kháng chiến Hành chánh Nam bộ chủ trương bỏ cấp tổng, bỏ đơn vị chức năng làng, thống nhất gọi là xã, đồng thời bỏ tên tuổi Q., gọi thay thế sửa chữa bằng huyện. Chính quyền Nước Ta Cộng hòa đến năm 1956 cũng thống nhất dùng tên tuổi là xã, tuy nhiên vẫn gọi là Q. cho đến năm 1975. Huyện Chợ Mới bắt đầu vẫn thuộc tỉnh Long Xuyên. Ngày 6 tháng 3 năm 1948, huyện Chợ Mới thuộc tỉnh Long Châu Tiền. Ngày 27 tháng 6 năm 1951, huyện Chợ Mới thuộc tỉnh Long Châu Sa. Đến năm 1954, huyện Chợ Mới lại trở lại thuộc tỉnh Long Xuyên như cũ .
Nước Ta Cộng hòa[sửa|sửa mã nguồn]
Sau năm 1956, những làng gọi là xã. Ngày 17 tháng 2 năm 1956, chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa cắt tổng Phong Thạnh Thượng ra khỏi Q. Chợ Mới, tỉnh Long Xuyên để nhập vào tỉnh Phong Thạnh mới xây dựng, sau đó trở thành Q. Thanh Bình của tỉnh Kiến Phong, ngày này gồm có huyện Thanh Bình và huyện Tam Nông của tỉnh Đồng Tháp .
Ngày 22 tháng 10 năm 1956, tỉnh Long Xuyên hợp nhất với tỉnh Châu Đốc thành tỉnh An Giang. Ngày 24 tháng 4 năm 1957, quận Chợ Mới thuộc tỉnh An Giang, quận lỵ đặt tại xã Long Điền, gồm 2 tổng với 12 xã như sau:
- Tổng An Bình gồm 5 xã: Bình Phước Xuân, Mỹ Hiệp, Tấn Mỹ, Mỹ Luông, Hội An.
- Tổng Định Hoà gồm 7 xã: An Thạnh Trung, Long Kiến, Long Điền, Kiến An, Mỹ Hội Đông, Nhơn Mỹ, Hoà Bình.
Địa giới này được duy trì cho đến năm 1975, kể cả khi An Giang tách thành hai tỉnh là An Giang và Châu Đốc vào ngày 8 tháng 9 năm 1964. Sau năm 1965, cấp tổng bị giải thể, những xã thường trực Q.. Năm 1970, Q. Chợ Mới thuộc tỉnh An Giang gồm 12 xã : An Thạnh Trung, Bình Phước Xuân, Hòa Bình, Hội An, Kiến An, Long Điền, Long Kiến, Mỹ Hiệp, Mỹ Hội Đông, Mỹ Luông, Nhơn Mỹ, Tấn Mỹ. Quận lỵ vẫn đặt tại xã Long Điền .
Chính quyền Cách mạng[sửa|sửa mã nguồn]
Trong quy trình tiến độ 1957 – 1965, chính quyền sở tại Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Nước Ta và sau này là nhà nước Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Nước Ta cũng đặt huyện Chợ Mới thuộc tỉnh An Giang, giống như sự phân loại hành chính của chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa. Tháng 12 năm 1965, chính quyền sở tại Cách mạng giao huyện Chợ Mới về cho tỉnh Kiến Phong quản trị .Tháng 5 năm 1974, Trung ương Cục miền Nam quyết định hành động giải thể những tỉnh Kiến Phong và An Giang để tái lập những tỉnh Long Châu Tiền và tỉnh Sa Đéc. Lúc này, huyện Chợ Mới lại thuộc tỉnh Sa Đéc .Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, chính quyền sở tại quân quản Cộng hòa miền Nam Nước Ta khởi đầu vẫn đặt huyện Chợ Mới thuộc tỉnh Sa Đéc như trước đó cho đến đầu năm 1976 .
Từ năm 1976 đến nay[sửa|sửa mã nguồn]
Tháng 2 tháng 1976, huyện Chợ Mới trở lại thuộc tỉnh An Giang cho đến thời nay. Huyện Chợ Mới lúc đó gồm có thị xã Chợ Mới và 12 xã : An Thạnh Trung, Bình Phước Xuân, Hòa Bình, Hội An, Kiến An, Long Điền, Long Kiến, Mỹ Hiệp, Mỹ Hội Đông, Mỹ Luông, Nhơn Mỹ, Tấn Mỹ. Trong đó, thị xã Chợ Mới được xây dựng do tách đất từ xã Long Điền .
Ngày 25 tháng 4 năm 1979, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 181-CP[5] về việc điều chỉnh địa giới một số xã thuộc huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang như sau:
- Tách các ấp Phú Hạ 1, Phú Hạ 2, Kiến Quới 1, Kiến Quới 2, Kiến Thuận 1, Kiến Thuận 2, Kiến Hưng 1 và Kiến Hưng 2 của xã Kiến An lập thành xã Kiến Thành
- Tách các ấp Long Phú 1, Long Phú 2, Long Quới 1, Long Quới 2 của xã Long Điền lập thành xã Long Điền B
- Tách các ấp Bình Phú, Bình Quới, Bình Thạnh 1, Bình Thạnh 2, 2/3 ấp An Mỹ và 1/3 ấp An Thạnh của xã Hòa Bình lập thành xã Hòa An.
Ngày 12 tháng 1 năm 1984, Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định số 8-HĐBT[6] về việc phân vạch địa giới phường, thị trấn và một số xã của huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang như sau:
- Thành lập xã Long Giang trên cơ sở tách các ấp Long Thuận, Long Phú, Long Mỹ 1, Long Mỹ 2, Long Thạnh 1, Long Thạnh 2 của xã Long Kiến
- Sáp nhập ấp Long Qưới 1 và ấp Long Qưới 2 của xã Long Kiến vào xã Long Điền B
- Sáp nhập một phần ấp Long Bình của xã Long Kiến vào xã An Thạnh Trung
- Sáp nhập ấp An Ninh của xã An Thạnh Trung vào xã Long Kiến.
Ngày 17 tháng 10 năm 2003, Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định số 119/2003/NĐ-CP.[7] Theo đó, thành lập thị trấn Mỹ Luông trên cơ sở 808 ha diện tích tự nhiên và 15.540 nhân khẩu của xã Mỹ Luông, đổi tên xã Mỹ Luông thành xã Mỹ An.
Ngày 9 tháng 2 năm 2018, Ủy Ban Nhân Dân huyện Chợ Mới tổ chức triển khai lễ công bố quyết định hành động xã Hội An đạt chuẩn đô thị loại V của Ủy Ban Nhân Dân tỉnh An Giang .Ngày 19 tháng 12 năm 2019, Bộ Xây dựng ban hành Quyết định 1059 / QĐ-BXD về việc công nhận thị xã Chợ Mới lan rộng ra ( gồm thị xã Chợ Mới và một phần những xã : Long Điền A, Long Điền B, Kiến Thành và Kiến An ) là đô thị loại IV. [ 8 ]Ngày 13 tháng 2 năm 2023, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phát hành Nghị quyết số 721 / NQ-UBTVQH15 ( nghị quyết có hiệu lực hiện hành từ ngày 10 tháng 4 năm 2023 ). [ 9 ] Theo đó, xây dựng thị xã Hội An trên cơ sở hàng loạt diện tích quy hoạnh tự nhiên và dân số của xã Hội An .Từ đó, huyện Chợ Mới có 3 thị xã và 15 xã như lúc bấy giờ .
Huyện Chợ Mới có 18 đơn vị chức năng hành chính cấp xã thường trực, gồm có 3 thị xã : Chợ Mới ( huyện lỵ ), Hội An, Mỹ Luông và 15 xã : An Thạnh Trung, Bình Phước Xuân, Hòa An, Hòa Bình, Kiến An, Kiến Thành, Long Điền A, Long Điền B, Long Giang, Long Kiến, Mỹ An, Mỹ Hiệp, Mỹ Hội Đông, Nhơn Mỹ, Tấn Mỹ được chia thành 142 ấp .Nông thôn mới[sửa|sửa mã nguồn]
Huyện Chợ Mới có 9 xã đạt chuẩn nông thôn mới : Long Điền A, Long Điền B ( năm ngoái ), Kiến Thành ( năm nay ), Mỹ Hiệp, Hòa An ( 2017 ), Long Kiến, Tấn Mỹ, Bình Phước Xuân ( 2018 ), Kiến An ( 2019 ) .
Trên địa phận huyện có 97 trường học ở những cấp, trong đó có 7 trường trung học phổ thông :
- Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, thị trấn Chợ Mới[1]
- Trường THPT Huỳnh Thị Hưởng, thị trấn Hội An[2]
- Trường THPT Châu Văn Liêm, thị trấn Mỹ Luông[3]
- Trường THPT Nguyễn Văn Hưởng, xã Mỹ Hiệp[4]
- Trường THPT Lương Văn Cù, xã Mỹ Hội Đông[5]
- Trường THPT Ung Văn Khiêm, xã Long Kiến[6]
- Trường THPT Võ Thành Trinh, xã Hoà Bình[7]
Văn hóa – Du lịch[sửa|sửa mã nguồn]
Phước Hội Tự, tục gọi chùa Bà Lê, là di tích lịch sử cách mạng cấp quốc gia.
Chợ Mới là nơi có nhiều tôn giáo chung sống : Phật giáo, Hòa Hảo, Thiên chúa, Cao Đài, Tin Lành, …Chợ Mới trong những tác phẩm văn học thẩm mỹ và nghệ thuật[sửa|sửa mã nguồn]
- Thơ:
- “Ba phen quạ nói với diều
- Cù lao Ông Chưởng có nhiều cá tôm.”
- (Ca dao)
- “Lung linh bóng nước con đò
- Nhớ sao Chợ Mới câu hò thủy chung
- Quê tôi miền đất anh hùng
- Hôm nay vẫn đẹp vô cùng ai ơi.”
- (Nguyễn Ngọc Mỹ)
- Văn: Chợ Mới được nhà văn Nguyễn Quang Sáng xem là quê hương văn học của mình, các địa danh của quê hương thường được nhắc đến trong các tác phẩm của ông như Dòng sông thơ ấu, Đất lửa, Nhà văn về làng,…
- Nhạc: vọng cổ Chợ Mới (Trọng Nguyễn), bài hát Trở về dòng sông tuổi thơ (Hoàng Hiệp), bài hát Long Giang chiều mưa (Vũ Phương),…
- Huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang
Chùa Phước Thành, Bình Phước XuânTây An Cổ Tự, Long Giang
Trường thpt Châu Văn Liêm, Mỹ Luông
Trường thpt Huỳnh Thị Hưởng, Hội An
- [8] Chợ Mới (An Giang): Vùng đất giàu tiềm năng du lịch (08/01/2010) – Cổng Thông tin điện tử An Giang; Nguồn: TỔNG CỤC DU LỊCH, Thanh Thủy (st).
Source: https://suachuatulanh.edu.vn
Category : Điện Tử
